Змяненне займеннікаў. Асабовыя займеннікі, іх змяненне, утварэнне і правапіс. 6-ы клас

Мэты ўрока – актуалізаваць і паглыбіць веды пра асабовыя займеннікі, пашырыць веды пра іх семантыку; вучыць вызначаць марфалагічныя прыметы асабовых займеннікаў, замацаваць уменне знаходзіць асабовыя займеннікі ў сказах; фарміраваць лексіка-граматычны лад мовы вучняў, уменні маўленчага этыкету, развіваць культуру маўлення.

Дар’я КАРАВАЙ,
настаўнік беларускай мовы і літаратуры
ДУА “Сярэдняя школа № 3 г. Навагрудка імя В.Г.Гаховіч”,
Гродзенская вобласць

Мэты:

– актуалізаваць і паглыбіць веды пра асабовыя займеннікі, пашырыць веды пра іх семантыку;
– вучыць вызначаць марфалагічныя прыметы асабовых займеннікаў, замацаваць уменне знаходзіць асабовыя займеннікі ў сказах;
– фарміраваць лексіка-граматычны лад мовы вучняў, уменні маўленчага этыкету, развіваць культуру маўлення;
– выхоўваць любоў і павагу да роднага краю, да знакамітых продкаў нашай Бацькаўшчыны, цікавасць да роднай мовы.

Тып урока: урок замацавання ведаў.

Абсталяванне: стэнд “Часціны мовы”, карткі з заданнямі, аркуш “Я –беларус”, інтэрнэт-рэсурсы learningsapp, worldscloud

Ход урока

І Арганізацыйны момант. Псіхалагічны настрой

1 Зварот да эпіграфа

Твар румяненькі,
Белая хустачка,
Я ўжо ведаю,
Я – беларусачка!
              А. Бадак

2 Размова па тэксце

– Якой тэме прысвечаны верш? З якім пачуццем вымаўляецца сцверджанне “Я – беларусачка”? 

– Якія асацыяцыі выклікае ў вас вобраз беларуса?

– Знайдзіце ў вершы часціну мовы, з якой мы пазнаёміліся на мінулым уроку. (Займеннік “я”.)

– Што такое займеннік?

– Для чаго патрэбны займеннікі?

ІІ Праверка дамашняга задання

1 Запаўненне табліцы “Асабовыя займеннікі”

2 Праверка выканання практыкавання 416

Фразеалагізмы з займеннікамі: кусаць сабе локці, ні ў якія вароты, і нашым і вашым, ад усяго сэрца, не ў свае сані сесці, як ні ў чым не бывала.

– Аб чым сведчыць выкарыстанне беларусамі вялікай колькасці фразеалагізмаў у сваёй мове?

ІІІ Паведамленне тэмы і пастаноўка мэты і задач урока

Тэма ўрока “Змяненне займеннікаў. Асабовыя займеннікі, іх змяненне, утварэнне і правапіс”.

Пастаноўка мэт урока

– Тэма для вас не новая, вы знаёміліся з асабовымі займеннікамі ў пачатковай школе, і я думаю, што вы самі зможаце вызначыць мэты сённяшняга ўрока. Для таго каб вам было лягчэй гэта зрабіць, перад вамі ляжыць план вывучэння тэмы.

План урока

1 Асабовыя займеннікі.
2 Змяненне асабовых займеннікаў.
3 Займеннікі ты, вы як важны этыкетны знак.
4 Вымаўленне і напісанне займеннікаў у беларускай мове.

Мэты ўрока

1 Узгадаць папярэдне набытыя веды пра асабовыя займеннікі.
2 Пазнаёміцца з асаблівасцямі скланення асабовых займеннікаў.
3 Звярнуць увагу на займеннікі ты, вы, якія з’яўляюцца важным этыкетным знакам.
4 Навучыцца правільна вымаўляць і пісаць асабовыя займеннікі.

IV Інфармацыйны этап

1 Выкананне практыкавання 418

– Пазнаёміцца з табліцай;

– вусна дапоўніць яе склонавымі пытаннямі і прыкладамі форм займеннікаў;

– скласці сказы з займеннікамі я і ты ў родным склоне.

2 Знаёмства з правілам (с. 203 вучэбнага дапаможніка)

– Сёння мы з вамі гаворым пра культуру і мову беларусаў. Прапаную вам у выказваннях знакамітых беларускіх пісьменнікаў знайсці асабовыя займеннікі і вызначыць іх склон.

Моцна кахаў я цябе, дарагая,
але растацца нам час.
                 Максім Багдановіч

Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваім
Праз годы і цемру змаганняў суровых!
                                             Максім Танк

Ты радасць мая, Беларусь,
Ты гора маё і пакута,
І ад цябе я ніколі
Не адцураюся,
Не адракуся!
                      П.Панчанка

V Актуалізацыя ведаў па тэме. Папярэдні кантроль

1 Выкананне практыкавання 419

Знаёмства з тэкстам “Памяць”.

– Для чаго неабходна распытваць старых людзей? Як называліся ў мінулым паселішчы, невялікія рачулкі? Ці сапраўды гэтыя звесткі трэба запісваць?

Спісаць тэкст, падкрэсліць асабовыя займеннікі як члены сказа.

Фізкультхвілінка (зрокавы трэнажор на дошцы)

2 Культура маўлення

– Пры выкананні заданняў на ўроку вы змаглі ўпэўніцца, што выкарыстанне асабовых займеннікаў надае мове выразнасць, робіць яе больш эмацыянальнай. Займеннікі шырока выкарыстоўваюцца ў размовах, у мастацкіх творах, публіцыстычных жанрах.

– Варта памятаць, што выбар пэўнага займенніка ты альбо вы заўсёды адлюстроўвае вашы адносіны да суразмоўцы, абумоўленыя самымі рознымі фактарамі (узроставымі ці сацыяльнымі), і канечне ж, указвае на ўзровень вашай этычнай культуры.

3 Рубрыка “Гавары і пішы правільна” (с. 204)

4 Выкананне практыкавання 420

Прачытаць паведамленні, адказаць на іх, ужываючы займеннік вы ці Вы, абгрунтаваць свой выбар.

VI Прамежкавы кантроль

1 Гульня “Слова ў слове”

Знайсці слова, якое хаваецца ў другім слове:

ЗАЛАТЫ, МЫШ, ВЫРАЗ, ФЕЯ, СЯМЁН, ЯНА, ВЫМЫТЫЯ.

2 Асаблівасці вымаўлення і напісання займеннікаў з прыназоўнікамі ў беларускай і рускай мовах. Заданне на картках.

Запісаць сказы па-беларуску:

Это был он, фокусник. Я ясно видел его и огромный шар у него в руках.

Это была она, моя мама. Я надеялся только на неё и боготворил только её одну.

Это оно, озеро Свитязь! Я снова встретился с ним, я могу любоваться им!

3 Культура маўлення

Займеннікі 3-й асобы не ўжываюцца ў адносінах да тых, хто ўдзельнічае ў размове.

VII Праверка ведаў па тэме

Выкананне задання https://learningapps.org/watch?v=p9cxqqbij22

VIIІ Рэфлексія і падвядзенне вынікаў урока

– Давайце звернемся да мэт, якія мы ставілі ў пачатку ўрока. Ці ўсе мэты былі дасягнуты?

– Урок пачаўся словамі Алеся Бадака. І на працягу ўрока паралельна з асноўнай тэмай мы гаварылі пра культуру і мову беларусаў. Як вынік прапаную вам запоўніць аркуш “Я – беларус (беларусачка)”, дзе вы можаце адлюстраваць, што для вас значыць быць беларусам.

Калектыўнае складанне воблака слоў “Што для мяне значыць быць беларусам” https://wordscloud.pythonanywhere.com/

Выстаўленне і каменціраванне адзнак.

ІХ Дамашняе заданне

Напісаць ліст сябру, выкарыстоўваючы асабовыя займеннікі.

Поделиться ссылкой: