Урок уключае складанне гексаў і складанне пазлаў у анлайн-рэжыме, работу з воблакам тэгаў і кросэнсам, разважанні па тэме занятку пасля прагляду відэаэпізоду.
Вольга БАЛАНОВІЧ,
настаўнік геаграфіі
ДУА “Лелюкінская сярэдняя школа Іўеўскага раёна”,
Гродзенская вобласць
Тэма: Полаўзроставая структура насельніцтва свету.
Мэты:
– садзейнічаць развіццю ўяўленняў пра полаўзроставую структуру насельніцтва свету, яе паказчыкі, тыпы і дынаміку;
– садзейнічаць развіццю ўменняў вызначаць, характарызаваць, параўноўваць і абагульняць аб’екты і з’явы, якія вывучаюцца;
– садзейнічаць фарміраванню навуковага светапогляду, вучэбна-пазнавальнай і каштоўнасна-сэнсавай, прасторавай і камунікатыўнай кампетэнцыі;
– ствараць умовы для выхавання агульнай геаграфічнай культуры, культуры сумеснай працы, цікавасці да вывучаемага прадмета.
Мэтавая аўдыторыя: навучэнцы 10-га класа
Сродкі навучання: вучэбны дапаможнік для 10-га класа, атлас для 10-га класа, ПК, інтэрактыўная дошка, гексы, кросэнс, відэа (В.Познер, “Если население сократится до 100 человек”).
Тып вучэбнага занятка: вывучэння новага матэрыялу.
Эпіграф: “Хто паўтарае старое і пазнае новае, той можа быць правадыром” (Канфуцый).
Ход урока
І Арганізацыйны момант
Добры дзень! Рада бачыць вас і спадзяюся, што сённяшні ўрок будзе цікавым і карысным. А дэвізам сённяшняга ўрока я выбрала выслоўе старажытнага філосафа Канфуцыя, які сказаў: “Хто паўтарае старое і пазнае новае, той можа быць правадыром”. Таму перш чым прыступіць да вывучэння новага матэрыялу, давайце паўторым дамашняе заданне і праверым узровень яго засваення, як раіў усім Канфуцый.
ІІ Галоўная частка
1 Праверка дамашняга задання
Прапаную выканаць тэставыя практыкаванні, якія размешчаныя на адзіным адукацыйным рэсурсе ў тэме 6 раздзела “Геаграфія насельніцтва свету. Геаграфія дэмаграфічных працэсаў”. Ацаніце асабісты ўзровень падрыхтоўкі дамашняга задання. Спасылка. (Франтальная работа)
2 Актуалізацыя апорных ведаў
Успомніце вывучаны матэрыял і адкажыце на наступныя пытанні:
– Каго на Зямлі больш: жанчын або мужчын? (Мужчыны складаюць 50.4 %, а жанчыны складаюць 49,6 %.)
– У каго больш высокая працягласць жыцця: у жанчын або мужчын? (Сярэдняя працягласць жыцця жанчын – 74 гады і 2 месяцы, а мужчын – 69 гадоў і 8 месяцаў.)
– Якія адрозненні па краінах у структуры паводле полу вы можаце назваць? (Мужчыны значна пераважаюць у краінах Паўднёвай і Паўднёва-Усходняй Азіі – Кітай, Інтыя, Пакістан. Перавага жанчын характэрна прыкладна для паловы ўсіх краін свету. Найбольш ярка гэта праяўляецца ў Еўропе. У Беларусі, напрыклад, на 1000 мужчын у сярэднім прыходзіцца 1151 жанчына.)
3 Знаёмства з тэмай урока, узаемавызначэнне мэт урока
Звярніце, калі ласка, увагу на экран. Зыходзячы з воблака тэгаў вызначце тэму і мэты ўрока (франтальная работа).
Для чаго мы будзем вывучаць? (Каб ведаць, як уплывае полаўзроставая структура насельніцтва на эканоміку краіны. Разумець, якія праблемы цягне за сабой старэнне насельніцтва і якая асноўная задача ўскладзена на спецыялістаў у галіне дэмаграфіі. Умець па полаўзроставых пірамідах прагназаваць колькасць эканамічна актыўнага насельніцтва ў будучым.)
4 Вывучэнне новага матэрыялу
4.1 Франтальная работа. Работа ў парах
“Полаўзроставая структура насельніцтва свету – гэта адна з важнейшых дэмаграфічных і эканамічных характарыстык краіны.” Знайдзіце ў першым абзацы § 7 на старонцы 47 доказ гэтаму сцвярджэнню. Прапануйце сваё тлумачэнне паняцця “полаўзроставая структура насельніцтва”. Параўнайце асабістае тлумачэнне з тым, якое прыведзена ў вучэбным дапаможніку на старонцы 48.
Уважліва разгледзьце кросэнс у парах, знайдзіце асацыятыўную сувязь паміж відарысамі і дайце назву цэнтральнаму відарысу, складзіце апавяданне.
Адкажыце на пытанне: “Як уплывае полаўзроставая структура насельніцтва на эканоміку краіны?”
4.2 Складанне гексаў
Узроставая структура насельніцтва складаецца пад уплывам шэрагу фактараў. Прачытайце змест параграфа на с. 48, вызначце ўзаемасувязь фактараў, складзіце прапанаваныя вам гексы.
4.3 Інтэрактыўны плакат
У залежнасці ад суадносін долі насельніцтва ва ўзросце 0–14 гадоў і 60+ гадоў вылучаюць тры тыпы ўзроставай структуры насельніцтва. Прачытайце 2–5 абзацы параграфа на с. 49, азнаёмцеся з інтэрактыўным плакатам і прапануйце меткі, якія б вы дабавілі.
4.4 Дынаміка ўзроставай структуры насельніцтва свету і яе адрозненне паміж краінамі
Карыстаючыся зместам вучэбнага матэрыялу на с. 50–51 і картай атласа, знайдзіце краіны з прагрэсіўнай, стацыянарнай і рэгрэсіўнай узроставай структурай насельніцтва. Прывядзіце прыклады краін, дзе адзначаецца дэмаграфічнае старэнне насельніцтва, і краін са значнай доляй маладога насельніцтва. Адкажыце на пытанні: “Якія праблемы цягне за сабой старэнне насельніцтва? Як па полаўзроставых пірамідах можна спрагназаваць колькасць эканамічна актыўнага насельніцтва ў будучыні?” (Работа ў парах)
4.5 Дэмаграфічная сітуацыя ў Беларусі
Апераджальнае паведамленне. (Дэмаграфічная сітуацыя характарызуецца старэннем насельніцтва: у краіне больш 15 % грамадзян, якім больш за 65 гадоў. Па меркаванні спецыялістаў да 2030 г. працягласць жыцця ў Беларусі складзе 80 гадоў.)
4.6 Дынамічная паўза “Броўнаўскі рух” (сабраць па класу назвы краін і аб’яднаць па некаторых прыметах).
4.7 Фактары фарміравання структуры насельніцтва паводле полу:
– біялагічны (сярод нованароджаных пераважаюць хлопчыкі);
– адрозненняў у смяротнасці (у мужчын у больш раннім узросце павялічваецца смяротнасць);
– адрозненняў у міграцыі насельніцтва (у мужчын, як правіла, міграцыйная рухомасць вышэйшая, чым у жанчын).
4.8 Структура насельніцтва паводле полу ў свеце
Аналіз малюнка 47 на с. 52.
4.9 Адрозненне паказчыкаў структуры насельніцтва паводле полу па рэгіёнах
4.10 Работа з інфармацыяй Клуба знаўцаў-эканомікагеографаў
Аналіз малюнка 48.
5 Першаснае асэнсаванне і замацаванне сувязяў і адносін у аб’ектах вывучэння
1. Работа з пытаннямі і заданнямі на с. 53.
2. Работа з праблемным пытаннем: “Якая асноўная задача ўскладзена на спецыялістаў у галіне дэмаграфіі?”
3. Складанне пазлаў у анлайн-рэжыме (па варыянтах). Пазл № 1, пазл № 2.
6 Выхадны кантроль
Прапаную выканаць тэставыя практыкаванні, якія размешчаныя на адзіным адукацыйным рэсурсе ў тэме 7 раздзела “Геаграфія насельніцтва свету. Геаграфія дэмаграфічных працэсаў”.
ІІІ Рэфлексія
Аналіз дасягнення мэт урока. Інфармацыя для роздуму. Прагляд відэаэпізода У.Познера “Если население мира сократится до 100 человек”.
IV Падвядзенне вынікаў урока і выстаўленне адзнак. Тлумачэнне парадку выканання дамашняга задання
Дамашняе заданне:
– абавязковае: § 7, чытаць карту;
– па жаданні: скласці дэмаграфічны партрэт Лелюкінскай сярэдняй школы Іўеўскага раёна ці стварыць відэаскрайб па вывучанай тэме.
Предложить публикацию