Культура і рэлігія народаў Міжрэчча. Урок гісторыі Старажытнага свету ў 5-м класе

Ганна КУРЛЯНКОВА,
настаўнік гісторыі і грамадазнаўства
ДУА “Бобравіцкая сярэдняя школа Іўеўскага раёна”,
Гродзенская вобласць

Задачы:

– дапамагчы вучням асэнсаваць самыя значныя дасягненні культуры народаў Міжрэчча, асаблівасці рэлігійных вераванняў;

– стварыць умовы для развіцця ўменняў планаваць сваю дзейнасць, аналізаваць тэкст, параўноўваць пазнавальныя аб’екты;

– спрыяць фарміраванню ўмення вызначаць праблему, прапаноўваць шляхі вырашэння.

– садзейнічаць выхаванню пачуцця грамадзянскасці на аснове засваення рэгіянальнай і сусветнай гісторыка-культурнай спадчыны, культуры мовы і паводзін.

Прагназуемы вынік урока: вучні будуць

– ведаць азначэнне паняццяў клінапіс, месапатамскі каляндар; дату ўзнікнення клінапіснай пісьменнасці ў Міжрэччы;

– умець раскрываць асаблівасці сістэмы навучання старажытных шумераў;

– параўноўваць развіццё навуковых ведаў у Міжрэччы і Старажытным Егіпце.

Тып урока: урок камбінаванай будовы.

Матэрыялы і абсталяванне: Гісторыя старажытнага свету: вуч. дапаможнік для 5 класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання. У 2 ч. Ч. 1 / пад рэд. У.С.Кошалева. – Мн., 2019; карта “Егіпет і Пярэдняя Азія ў старажытнасці”, прэзентацыя, ілюстрацыі, мультыборд.

Ход урока

I Арганізацыйна-матывацыйны этап

Прыём “Устаньце тыя, хто …”

– прыйшоў з добрым настроем на ўрок;
– у каго не вельмі добры настрой;
– каму ніколі не бывае сумна на ўроках сусветнай гісторыі;
– тыя, каму цікава, што сёння мы будзем вывучаць на ўроку;
– хто ўжо стаміўся працаваць;
– тыя, хто гатовы дапамагчы іншым вучням на ўроку.

II Праверка дамашняга задання

Знайсці ў тэксце памылкі і выправіць іх (Слайд 2).

Прыём “Лаві памылку”

У пачатку III тыс. да н.э. у верхнім цячэнні Тыгра ўзнік горад-дзяржава Ашур. Яго жыхароў прынята называць асірыйцамі, а землі паўночна-ўсходняга Міжрэчча – Асірыяй. У канцы II тыс. да н.э. Асірыя была вялікай дзяржавай – ад Егіпта да Ірана. Яе новай сталіцай стаў горад Вавілон. Асірыйцы былі не толькі магутнымі, але і бязлітаснымі кіраўнікамі. Заваяваныя народы не хацелі заставацца пад уладай асірыйцаў. У 126 г. да н.э. сталіца Асірыі была знішчана.

У канцы VII ст. да н. э. царом Вавілона стаў Мардук. У час яго кіравання ў Вавілоне былі пабудаваны Вавілонская вежа і Вісячыя сады.

III Актуалізацыя ведаў

– Якія народы насялялі ў старажытнасці тэрыторыю Месапатаміі?

– Успомніце азначэнне тэрмінаў ”культура”, “рэлігія”.

IV Мэтавызначэнне

Настаўнік звяртае ўвагу на воблака слоў, прапануе вучням самастойна вызначыць тэму ўрока (Слайды 3, 4).

Зыходзячы з плана ўрока вучні фармулююць задачы ўрока, выкарыстоўваючы дзеясловы па схеме “даведацца – ахарактарызаваць – навучыцца” (Слайд 5).

Настаўнік прапануе вывучыць новы матэрыял у незвычайнай форме – у форме урока-падарожжа.

V Вывучэнне новага матэрыялу

1 Вынаходніцтва пісьменнасці. Клінапіс

Вучні працуюць з тэкстам п. 1 “Вынаходніцтва пісьменнасці. Клінапіс” (с. 79–80), і адказваюць на пытанні (Слайды 6, 7, 8).

– Калі з’явілася пісьменнасць у Старажытным Міжрэччы?

– Як называўся метад пісьма спосабам выціскання на гліне клінападобных рысак?

– Чаму клінапіс выкарыстоўваўся для запісу?

– Чаму клінапіс з’яўляецца самай старажытнай пісьменнасцю ў сусветнай гісторыі?

– Што патрэбна было зрабіць, каб захаваць усе гэтыя надпісы для нашчадкаў?

– Што агульнае ў клінапісе і іерогліфах? Чым яны адрозніваюцца?

– Чаму ў клінапісе больш знакаў, чым у беларускім алфавіце?

– Які від пісьменства больш зручны для запамінання і навучання? Чаму?

Работа вучняў з гістарычным дакументам на с. 84 вучэбнага дапаможніка.

– Адной з самых знакамітых бібліятэк старажытнасці была бібліятэка асірыйскага цара Ашурбанапала ў горадзе Ніневія. А якая бібліятэка з’яўляецца брыльянтам сучаснай Беларусі? Дзе знаходзіцца?

2 Веды жыхароў Старажытнага Міжрэчча

Прыём “Ажыві малюнак”

Работа ў парах

Настаўнік прапануе разглядзець ілюстрацыю і скласці апавяданне па плане. (Слайд 9)

– Якая падзея адлюстравана на ілюстрацыі?

– Дзе знаходзяцца вучні і настаўнік?

– Чым кожны з іх заняты?

– Якія ўражанні ў вас узнікаюць?

– Калі б прадставілася магчымасць, якія пытанні вы задалі б вучням шумерскай школы?

Індывідуальная работа

– Прачытайце тэкст вучэбнага дапаможніка п. 2 “Веды жыхароў Старажытнага Міжрэчча” (с. 80–81) і самастойна запоўніце параўнальную табліцу, выкарыстоўваючы знакі “+” і “–”. Зрабіце выснову (Слайд 10).

Веды старажытных егіпцян і жыхароў Міжрэчча

Выснова:______________________________________________________

Фізкультхвілінка

Вучням прапануецца ўстаць, і выканаць комплекс фізічных практыкаванняў і размінку для вачэй.

3 Месапатамскі каляндар

Настаўнік звяртае ўвагу вучняў на лічбу 28 (Слайд 11).

– Падумайце, як гэта лічба можа быць звязана з месапатамскім календаром?

Праца з відэасюжэтам

Вучням прапануецца ўважліва праглядзець відэасюжэт https://eior.by/catalog_lecture/5-klass/history/19.php і адказаць на пытанні.

– Што стварылі жрацы Месапатаміі назіраючы за зоркамі, планетамі і змяненнямі ў прыродзе?

– Колькі дзён складаў адзін месяц?

– На колькі частак ён дзяліўся? Гэта колькі дзён?

– Якія віды календароў выкарыстоўвалі ў Міжрэччы?

– Якія элементы месапатамскага календара мы выкарыстоўваем сёння?

– Якое летазлічэнне выкарыстоўваецца ў сучасным беларускім календары?

– Чым яно адрозніваецца ад летазлічэння нашых з вамі далёкіх продкаў?

4 Рэлігія народаў Міжрэчча

Настаўнік расказвае вучням аб шанаванні жыхарамі Міжрэчча шматлікіх багоў, выкарыстоўваючы прэзентацыйны матэрыял.

VI Замацаванне вывучанага

Пытанні гульні “Згодзен – не згодзен”

– Вынаходнікамі клінапісу з’яўляюцца егіпцяне.

– Клінапіс – найстаражытнейшая пісьменнасць у гісторыі, якая была створана ў канцы IV тыс. да н.э.

– Жыхары Міжрэчча ведалі матэматыку, астраномію, медыцыну.

– Месапатамскі каляндар можна назваць луна-сонечным.

– Народы Міжрэчча пакланяліся Асірысу і Хапі.

VII Выніковы кантроль

Тэст https://eior.by/catalog_lecture/5-klass/history/19.php

Самаправерка.

VIII Дамашняе заданне (Слайд 12)

§ 19, заданні 2, 4, 5 на с. 83

Дадатковае (па жаданні): падрыхтаваць паведамленне (прэзентацыю) аб рэлігійных уяўленнях хетаў.

IX Рэфлексія

– Што з убачанага ў час падарожжа вы назвалі б галоўным дасягненнем народаў Міжрэчча?

Прыём “Прадоўжы фразу”

– Мне хацелася б даведацца…

– Я магу падзяліцца ведамі аб….

– Карысным і значным для мяне было…

– Запоўніце “Карту ўліку ведаў”, аналізуючы свае дасягненні з пазіцыі рэалізацыі задач пастаўленых у пачатку ўрока.

https://learningapps.org/7868249

Поделиться ссылкой: