Інсцэніроўка беларускай народнай казкі для тэатра батлейка, дзе ўсе ролі, за выключэннем Скамароха, які з’яўляецца апавядальнікам, выконваюць дзеці старэйшага дашкольнага ўзросту.
Вольга САРОКІНА,
музычны кіраўнік
ДУА “Дзіцячы сад № 19 г. Ліды”,
Гродзенская вобласць
sorokina_1979@bk.ru
У нашай дашкольнай установе прыкладаюцца намаганні для адраджэння цікавасці дзяцей і дарослых да беларускага лялечнага тэатра батлейка: рукамі педагогаў і бацькоў створана аўтэнтычная двух’ярусная скрыня, да кожнага спектакля абнаўляецца набор персанажаў.
Але падчас сваёй працы я сутыкнулася з недахопам мастацкага матэрыялу для пастановак: традыцыйныя батлеечныя спектаклі на рэлігійныя тэмы занадта складаныя для ўспрымання і прайгравання іх дзецьмі, а ў перыядычных выданнях практычна адсутнічаюць сцэнарыі батлеечных спектакляў менавіта для дашкольнікаў. Уся справа ў тым, што не ўсе лялечныя спектаклі падыходзяць для гэтага віду тэатра, тут трэба ўлічваць характэрныя асаблівасці менавіта вашай скрыні: колькі там ярусаў, якія лакацыі задзейнічаны. Напрыклад, у нашай батлейцы верхні ярус – гэта традыцыйная беларуская хатка, а ніжні – лес. Таму месца дзеяння ў казцы павінна быць абмежавана толькі гэтымі лакацыямі. Характар перамяшчэння лялек у батлеечным спектаклі таксама ўносіць свае абмежаванні, таму неабходна прадумваць загадзя ўсе элементы і траекторыі перамяшчэнняў герояў. У сувязі з гэтым я прыйшла да неабходнасці стварэння сцэнарыяў батлеечных спектакляў.
Дзеці старэйшага дашкольнага ўзросту з’яўляюцца не толькі гледачамі, але і непасрэднымі ўдзельнікамі спектакляў батлейкі – з дапамогай інтанацый свайго голасу і рухаў лялькі яны ажыўляюць казкі.
Хачу прапанаваць інсцэніроўку беларускай народнай казкі для тэатра батлейка, дзе ўсе ролі, за выключэннем Скамароха, які з’яўляецца апавядальнікам, выконваюць дзеці старэйшага дашкольнага ўзросту.
Мэта: выхаванне ўстойлівай цікавасці да беларускай мовы сродкамі фальклору; далучэнне выхаванцаў да міру тэатра батлейка.
Праграмныя задачы:
– працягваць развіваць цікавасць дашкольнікаў да тэатра батлейка;
– развіваць творчыя здольнасці, уменне перадаваць у ролі настрой, характар персанажа, выразнасць вобраза;
– выхоўваць каштоўныя зносіны да багаццяў беларускай мовы.
Падрыхтоўчы этап
1 Стварэнне лялек для батлейкі.
2 Выраб неабходных дэкарацый для двух паверхаў батлейкі.
3 Размеркаванне роляў згодна пажаданням і здольнасцям дзяцей.
4 Пошук і стварэнне музычнага суправаджэння спектакля.
5 Работа па тэксце інсцэніроўкі: над выразнасцю маўлення, мізансцэнамі.
6 Авалоданне дзецьмі прыёмамі лялькаваджэння ў тэатры батлейка.
7 Рэпетыцыя з дэталямі дэкарацый і рэквізіту з музычным суправаджэннем.
Матэрыял і абсталяванне: касцюм Скамароха для дарослага, лялькі на шпянях (трус, воўк, конь, пчолка), аўдыязапісы, тэатр батлейка з дэкарацыямі, музычны цэнтр.
Дзеючыя асобы: Скамарох – дарослы; Трус, Воўк, Конь, Пчолка – дзеці.
Ход мерапрыемства
Скамарох. На ўскрайку лесу ў прыгожай, маленькай хацінцы жыў трусік.
Пад музыку на верхнім ярусе батлейкі з’яўляецца Трусік.
Трусік.
У маёй хацінцы
Пад лясной ялінкай
Добра я жыву,
Песенькі пяю.
Скамарох. І вось аднойчы ён пайшоў у лес.
Пад гучанне вясёлай мелодыі Трусік перасоўваецца на ніжні ярус батлейкі, “у лес”.
Скамарох. І як вы думаеце, каго ён там сустрэў? Злога Ваўка.
З іншага боку батлейкі пад музыку на ніжнім ярусе з’яўляецца Воўк.
Воўк. Я – вялікі, злы Воўк. Я хачу цябе з’есці.
Скамарох. Маленькі Трусік задрыжаў і як мага хутчэй пабег дадому.
Пад музыку Трусік і Воўк знікаюць, з’яўляюцца на верхнім ярусе батлейкі, у хаце.
Воўк. Ой, якая ў цябе прыгожая хатка. Я тут буду жыць, а цябе – з’ем!
Трусік. Ой-ой-ой! (Уцякае з хаты, перасоўваецца на ніжні ярус батлейкі)
Скамарох. Бяжыць Трусік, бяжыць, а насустрач яму Конь.
Пад музыку з супрацьлеглага боку выходзіць Конь.
Трусік. Ой, Конік, дарагі Конік, дапамажы мне! Я не магу ўвайсці ў сваю хату. Там вялікі Воўк, ён хоча мяне з’есці.
Конь. Не, Трусік, я не магу табе дапамагчы. Я не вялікі і не дужы. Воўк мяне таксама можа з’есці.
Трусік (уздыхае). Бывай!
Пад музыку знікаюць.
Скамарох. Бяжыць наш Трусік далей, а насустрач яму Сабака.
Пад гучанне музыкі з процілеглых бакоў батлейкі з’яўляюцца Трусік і Сабака.
Трусік. Ой, Сабака, дарагі Сабака, дапамажы мне! Я не магу ўвайсці ў сваю хату. Там вялікі Воўк, ён хоча мяне з’есці.
Сабака. Не, Трусік, я не магу табе дапамагчы. Я не вялікі і не дужы. Воўк мяне таксама можа з’есці.
Трусік (уздыхае). Бывай!
Пад музыку Сабака знікае.
Трусік (плача). Што мне беднаму рабіць?
Пад музыку з’яўляецца Пчолка.
Пчолка. Чаго, Трусік, плачаш, ж-ж-ж-ж?
Трусік. Ой, Пчолка, малюсенькая Пчолка! Я не магу ўвайсці ў сваю хату. Там вялікі Воўк, ён хоча мяне з’есці. Конь не можа мне дапамагчы. Сабака не можа мне дапамагчы. І ты мне не зможаш дапамагчы. Ты маленькая.
Пчолка. Я маленькая, але я табе дапамагу. Хадзем у тваю хатку.
Пад музыку Пчолка і Трусік заходзяць у хату.
Воўк. Прэч адсюль. Я жыву ў гэтай хаце. Я вас з’ем.
Скамарох. А маленькая Пчолка лятае і лятае.
Пад гучанне музыкі “Палёт чмяля” Рымскага-Корсакава Пчолка лятае.
Пчолка. Зараз уджалю Ваўка!
Воўк. Ой-ой-ой!
Пчолка. Раз уджалю… другі… трэці…
Скамарох. Вялікі Воўк схапіўся і пабег з трусікавай хаты. Ажно пяткі заблішчалі.
Пад музыку Воўк знікае.
Трусік. Вось так я зноў жыву ў сваёй хатцы.
Пчолка. А я прылятаю да Трусіка ў госці.
Предложить публикацию