Тэст “Схоплівай на ляту!” па раздзеле “Фразеалогія”

Неад’емнай часткай заданняў ЦЭ (ЦТ) па беларускай мове з’яўляюцца заданні па раздзеле “Фразеалогія”. Тэст “Схоплівай на ляту!” прапануецца як для самастойнай працы навучэнцаў, так і для працы пад кіраўніцтвам настаўнікаў з мэтай практычнага замацавання і сістэматызацыі матэрыялу па фразеалагічных адзінках.

Ірына ЦІМОХАВА,
настаўнік беларускай мовы і літаратуры
ДУА “Гімназія г. Быхава”,
Магілёўская вобласць

Заданне 1. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннямі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Выводзіць на чыстую ваду.
Б. Выводзіць са строю.
В. Выводзіць у людзі.
Г. Выводзіць у поле.

1. Дапамагаць каму-небудзь заняць трывалае або высокае становішча ў жыцці.
2. Пазбаўляць самавалодання, душэўнай раўнавагі.
3. Выкрываць чые-небудзь цёмныя справы.
4. Спрытна, хітра ашукваць, падманваць каго-небудзь.
5. Пазбаўляць працаздольнасці, баяздольнасці.

Заданне 2. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх значэннямі. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Выскаляць зубы.
Б. Званіць у лапаць.
В. Выліваць душу.
Г. Вісець на валаску.

1. Аказвацца ў вельмі небяспечным становішчы.
2. Смяяцца, рагатаць.
3. Балбатаць, балабоніць.
4. Шчыра дзяліцца пра тое, што хвалюе.
5. Гаварыць што-небудзь без належных падстаў.

Заданне 3. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і словамі-суправаджальнікамі, з якімі фразеалагізмы ўжываюцца ў маўленні. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. … нос.
Б. … пуп.
В. … сэрца.
Г. … шыю.

1. Рваць.
2. Выскаляць.
3. Мыліць.
4. Рэзаць.
5. Высунуць.

Заданне 4. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і словамі-суправаджальнікамі, з якімі фразеалагізмы ўжываюцца ў маўленні. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. … грамата.
Б. … юшка.
В. … мова.
Г. … ніць.

1. Бабіна.
2. Эзопава.
3. Фількава.
4. Арыядніна.
5. Дзям’нава.

Заданне 5. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі ў левым слупку і сінонімамі да іх у правым слупку. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Ламаць дровы.
Б. Ставіць кропку.
В. Абводзіць вакол пальца.
Г. Гуляць у бірулькі.

1. Падводзіць рыску.
2. Насіць ваду рэшатам.
3. Крывіць душой.
4. Перагінаць палку.
5. Круціць хвастом.

Заданне 6. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі ў левым слупку і супрацьлеглымі ім па значэнні фразеалагізмамі ў правым слупку. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Звіць гняздо.
Б. Даваць волю.
В. Гладзіць па галоўцы.
Г. Даць падножку.

1. Гладзіць супраць шэрсці.
2. Здымацца з якара.
3. Трымаць на прывязі.
4. Агарод гарадзіць.
5. Саступаць з дарогі.

Заданне 7. Узнавіце фразеалагізмы, прапанаваныя ў левым слупку табліцы, уставіўшы на месцы пропускаў лічэбнікі з правага слупка. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Лупіць …. скуры.
Б. На … словы.
В. На ўсе …. бакі.
Г. Ставіць у …. рад.

1. адзін.
2. два.
3. тры.
4. чатыры.
5. пяць.

Заданне 8. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі ў левым слупку і сінонімамі да іх у правым слупку. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Цэлы воз.
Б. Лахі пад пахі.
В. Курам на смех.
Г. Кату па пяту.

1. З мухамі ў носе.
2. Адны слёзы.
3. Ад зямлі не адрос.
4. Шашкі ў мяшкі.
5. Адбою няма.

Заданне 9. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі і іх сінтаксічнай роляй. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. Дзень зімою з заечы хвост.
Б. Хлопцы ўцякалі тады што ёсць сілы.
В. У спрэчцы мы стараліся абыходзіць вострыя вуглы.
Г. Заключны акорд прагучыць сёння.

1. Дзейнік.
2. Выказнік (частка выказніка).
3. Азначэнне.
4. Дапаўненне.
5. Акалічнасць.

Заданне 10. Устанавіце адпаведнасць паміж фразеалагізмамі рускай і беларускай мовы. Адказ запішыце ў выглядзе спалучэння літар і лічбаў, захоўваючы алфавітную паслядоўнасць літар левага слупка. Памятайце, што некаторыя даныя правага слупка могуць не выкарыстоўвацца ўвогуле. Напрыклад: А2Б5В3Г4.

А. В кои-то веки.
Б. У чёрта на куличках.
В. То и дело.
Г. Два сапога пара.

1. Раз за разам.
2. Гады ў рады.
3. Абое рабое.
4. За светам.
5. Асёл маляваны.

Адказы

1 А3, Б5, В1, Г4
2 А2, Б3, В4, Г1.
3 А5, Б1, В4, Г3.
4 А3, Б5, В2, Г4.
5 А4, Б1, В5, Г2.
6 А2, Б3, В1, Г5.
7 А3, Б2, В4, Г1.
8 А5, Б4, В2, Г3.
9 А2, Б5, В4, Г1.
10 А2, Б4, В1, Г3.