Ала ЛАЗОВІК,
настаўнік пачатковых класаў
Круцілавіцкага дзіцячага сада – сярэдняй школы
Дзятлаўскага раёна,
Гродзенская вобласць
У наш час ва ўстановах адукацыі існуе праблема: не хапае кваліфікаваных спецыялістаў у выкладанні такіх прадметаў, як “Музыка”, “Выяўленчае мастацтва”. Гэтыя вучэбныя прадметы выкладаюць настаўнікі пачатковых класаў, якія ў свой час вывучалі методыку выкладання ўсіх прадметаў эстэтычнага цыклу. Я адзін з такіх настаўнікаў. Таму прапаную вашай увазе свой урок выяўленчага мастацтва ў 3-м класе з беларускай мовай навучання па тэме “Вобраз зімы ў творах мастацтва. Зіма ў вёсцы”. Гэта першы ўрок па тэме. Далей, на другім уроку, зыходзячы з папярэдне засвоенага матэрыялу, вучні павінны будуць стварыць зімовы пейзаж гуашшу.
Тэма: Вобраз зімы ў творах мастацтва. “Зіма ў вёсцы”(гуаш).
Мэта: пашырэнне ўяўленняў навучэнцаў пра вобраз зімы ў творах літаратуры, музыкі, выяўленчага мастацтва.
Задачы:
– садзейнічаць актуалізацыі ўяўленняў пра сезонныя зменыў прыродзе, знаёмству з творамі розных відаў мастацтва пра зіму; удасканаленню ўмення перадаваць уражанні ад вобразаў зімовай прыроды пры стварэнні кампазіцыі;
– спрыяць развіццю вобразнага ўяўлення, мыслення, памяці, творчых здольнасцей, мастацкіх навыкаў;
– выхоўваць бяспечныя паводзіны ў зімовы перыяд, эстэтычны густ.
Клас: 3.
Абсталяванне: альбом, гуаш, палітра, просты аловак, пэндзлік, шклянка для вады, падстаўка для працы, ласцік, рэпрадукцыі карцін вядомых мастакоў, мальберт, мультымедыйная ўстаноўка, ноўтбук, карткі.
Ход урока
І Арганізацыйны момант
На творчы наш урок
Празвінеў зараз званок.
Будзем размаўляць, запамінаць
І малюнак свой ствараць.
– Добры дзень, дзеці! Для таго каб наш урок прайшоў у цёплай і лагоднай атмасферы, каб усё запланаванае атрымалася, дарую вам сняжынку-смяшынку. Паглядзіце, як задорна яна ўсміхаецца! Падарыце і вы ўсмешку адно аднаму. Жадаю, каб усё на ўроку вам было зразумела, каб у вас быў цудоўны настрой, каб вы атрымалі неабходныя веды.
ІІ Праверка арганізацыі рабочага месца
На рабочым месцы павінны размясціцца аловак, ласцік, альбом, пэндзлік, шклянка для вады, палітра, гуаш, кляёнка-падстаўка.
ІІІ Уступная гутарка
– Вось цяпер мы гатовы пачаць урок. Паслухайце, калі ласка, загадку:
Снег ляціць, мароз трашчыць,
Хто адгадае, калі гэта бывае? (Зімою)
ІV Паведамленне тэмы і мэтаў урока
– Вы ўжо здагадаліся, што тэмай сённяшняга ўрока будзе зіма. А дакладней, вобраз зімы ў творах розных відаў мастацтва. На ваш погляд, чаму мы павінны навучыцца на ўроку? (Разам з настаўнікам дзеці спрабуюць пералічыць).
– Разгледзець і прааналізаваць вобразы зімы ў творах літаратуры, мастацтва, музыкі.
– Стварыць эскіз зімовага пейзажу па тэме ўрока.
– Успомніць прыметы зімы.
– Правілы паводзін у зімні перыяд.
– Па якіх прыметах мы даведаемся, што на вуліцы зіма?
– Ляжыць снег.
– Мароз.
– Адляцелі пералётныя птушкі.
– Пачатак каляндарнай зімы – 1 снежня.
– Хмары шэрага колеру.
– Сонейка свеціць зрэдку і ўжо не грэе.
– Дрэвы стаяць без лісця.
– Так, сапраўды. Усе гэтыя прыметы мы прыгадалі нездарма: яны нам спатрэбяцца пры стварэнні зімовага пейзажу.
Зіма. Любімая пара года многіх людзей. Вы любіце зіму? Чаму?
Але ў гэты ж час зіма – і самая небяспечная пара года. Чаму?
Скажыце, калі ласка, якія правілы паводзін мы павінны помніць зімой, каб не трапіць у небяспечныя сітуацыі?
– Цёпла апранацца.
– Мець на сабе святлоадлюстроўваючыя элементы.
– Не гуляць па вадаёмах на каньках.
– Катацца на санках, лыжах, каньках у спецыяльна адведзеных месцах.
– Не пускаць самім піратэхнічныя вырабы.
– У галалёд рухацца па пасыпаных пяском тэрыторыях і інш.
Зіма ўражвае сваім хараством усіх. Мастакі адлюстроўваюць хараство гэтай пары года праз багатую палітру фарбаў, паэты ствараюць слоўныя вобразы, музыканты выражаюць сваё бачанне зімы праз гармонію гукаў.
V Вывучэнне новага матэрыялу
Прэзентацыя “Вобраз зімы ў творах мастацтва”
Слайд1 – Успомніце, што мы разумеем пад словам мастацтва? Якія жанры ўваходзяць у агульнае паняцце мастацтва? (Мастацтва – літаратура, жывапіс, музыка, кіно, тэатр, танец і інш.).
Слайд2 – Спачатку разгледзім вобраз зімы ў літаратуры. Многія паэты і пісьменнікі, як і ўсе звычайныя, простыя людзі, захапляюцца хараством зімовага перыяду. Шмат складзена літаратурных твораў пра зіму, першы снег, сняжынкі, завірухі, зімовыя забавы і г.д. Навучэнкі нашага класа падрыхтавалі вашай увазе вершы беларускіх паэтаў. Але, перш чым іх праслухаць, закрыйце вашы вочкі і пастарайцеся ўявіць вобраз зімы такой, якой бы вы яе намалявалі.
“Зіма”
Надышлі марозы,
Рэчкі закавалі,
Белыя бярозы
Шэранем убралі.
Замялі дарогі
Ветрыка снягамі.
Лес, як дзед убогі
З доўгімі вусамі.
Апусціў галіны
I стаіць журботна,
Зрэдку верхавіны
Зашумяць маркотна.
Мяккая пярына
Вочы адбірае.
Белая раўніна –
Ніканцані краю.
Пад пялёнкай белай
Травы і лісточкі.
Рэчка анямела
Змоўклі ручаёчкі.
Амярцвелі лозы,
Чуць галлём хістаюць.
А ў палях марозы
Ды вятры гуляюць.
Якуб Колас
“Зіма”
Люты холад.
Сцюжа кружыць.
Лёд скаваў
Раку і лужы.
Першай шэранню
Сняжынкі
Беляць
Хаты і сцяжынкі.
Трубіць вецер
Над зямлёю:
З надыходзячай зімою!
Леанід Пранчак
– Якой вы ўявілі сабе зіму?
– Якія характэрныя рысы зімы вы заўважылі ў вершах?
– Якія б колеры выкарысталі для свайго малюнка? Чаму?
Слайд 3 – Паглядзіце, дзеці, якія малюнкі да твораў падрыхтавалі мастакі.
Слайд 4 – Акрамя паэтаў і пісьменнікаў, кампазітары таксама захапляліся і захапляюцца зімою, ствараючы свае музычныя вобразы зімы. Зараз праслухаем творы вядомых кампазітараў пра зіму.
– Якой вы ўявілі зіму, слухаючы музычныя творы?
– Ці дапаможа, на вашу думку, музыка стварыць вобраз зімы?
– Якім чынам?
– Ці будзе ўплываць музычны твор на стварэнне малюнка? Чаму?
Слайд 5 – Прыйшоў час разгледзець вобраз зімы ў творах мастакоў. Падчас прагляду рэпрадукцый звярніце ўвагу на стварэнне зімовага пейзажу.
Нагадайце мне, што такое пейзаж?
Пейзаж – жанр выяўленчага мастацтва, у якім асноўным прадметам адлюстравання з’яўляецца прырода: ці сама па сабе створаная, ці пераўтвораная чалавекам. У пейзажы адлюстроўваюцца стаўленне мастака да прыроды, яго настрой і пачуцці. (с. 170–171 падручніка).
– Што аб’ядноўвае ўсе работы?
– Якія колеры пераважаюць?
– Які час сутак адлюстраваны?
– Якога колеру неба?
– Чым адрозніваюцца дрэвы на пярэднім плане ад тых, што на заднім плане?
Работа з падручнікам:
Алгарытм стварэння кампазіцыі.
– Якія аб’екты размешчаны на пярэднім плане?
– Якія аб’екты размешчаны на заднім плане?
– Што падобнае сустракаем ва ўсіх рэпрадукцыях?
– Якімі колерамі адлюстравана зіма ў мастакоў?
VІ Фізкультхвілінка
Говорю я всем: «Зимой закаляйтесь все со мной.
Утром бег и душ бодрящий,
Как для взрослых, настоящий!
На ночь окна открывать,
Свежим воздухом дышать.
Ноги мыть водой холодной,
И тогда микроб голодный
Вас не сможет одолеть».
VІІ Паэтапная практычная частка
– Перш чым мы пачнем працаваць, успомніце тэхніку бяспекі на ўроках выяўленчага мастацтва.
– Як трэба размясціць альбомны аркуш? Чаму?
– Успомніце наша залатое правіла:
– не націскаць моцна алоўкам;
– не сціраць часцей 3 разоў;
– не казаць: “У мяне не атрымаецца”.
– Чаму?
Крытэрыі выканання работы:
Акуратнасць.
Самастойнасць.
Адпаведнасць тэме.
Паэтапнае выкананне малюнка: (гучыць аўдыёзапіс П.І.Чайкоўскага “Времена года – декабрь”).
1 Лінія гарызонту. У залежнасці ад лініі гарызонту будуць размяшчацца і нашы прадметы. Чым прадмет бліжэй да лініі гарызонту, тым ён меншы для нашых вачэй. І наадварот, чым прадмет далей ад лініі гарызонту, тым ён большы.
2 Контуры дамоў.
3 Задні план: дрэвы, дамы.
4 Пярэдні план: сцяжынка, возера, ёлкі.
5 Творчая задума навучэнцаў.
VІІІ Бягучы інструктаж
Падчас выканання паэтапнага стварэння эскізу зімовага пейзажу навучэнцам даюцца заўвагі і рэкамендацыі, аказваецца патрэбная дапамога. Агульныя памылкі аналізуюцца і выпраўляюцца калектыўна.
ІХ Выстава і аналіз работ вучняў
– Вось наша выстава малюнкаў. Раскажыце, якія з малюнкаў найбольш адпавядаюць пастаўленым крытэрыям?
Х Падвядзенне вынікаў урока і рэфлексія
Гульня “Пахвалі сябе”. Вучні хваляць сябе:
– за стараннасць;
– за самастойнасць;
– за творчасць;
– за добрыя адказы;
– за добрыя паводзіны на ўроку;
– за акуратнасць.
ХІ Дамашняе заданне
На наступны ўрок вазьміце з сабой гуаш, палітру, пэнздлікі, падстаўку для работы, шклянку для вады.
ХІІ Уборка працоўных месцаў
ПРЭЗЕНТАЦЫЯ Вобраз зімы ў творах мастацтва. “Зіма ў вёсцы”
Спасылка на аўдыёзапіс П.І.Чайкоўскага “Времена года – декабрь”: https://drive.google.com/file/d/1ekI0eCGPB9TYT1LRemfb_0oKFMe4z3J3/view?usp=sharing
Предложить публикацию