Квест-гульня дапаможа пачаткоўцам успомніць правілы правапісу некаторых слоў, літаратурныя творы і казкі, прыказкі, прымаўкі, а таксама ўзгадаць назвы некаторых музейных экспанатаў.
Алена ШУЛЬГА,
настаўнік пачатковых класаў
ДУА “Сярэдняя школа № 7 г. Ваўкавыска”,
Гродзенская вобласць
Мэты:
– пашыраць і паглыбляць веды пра родную мову;
– фарміраваць уменне працаваць у камандзе, дасягаць кампрамісу;
– развіваць пазнавальную цікавасць школьнікаў, крэатыўнае мысленне;
– развіваць камунікатыўныя навыкі;
– выхоўваць нацыянальную самасвядомасць, патрыятызм, культуру зносін.
Абсталяванне: канверты з маршрутамі, лісты з заданнямі для кожнага прыпынку; на дзвярах кожнага кабінета, бібліятэкі, музея – эмблема прыпынку.
Ход гульні
I Уступная гутарка
(Гучыць песня “Беларусь – мой дом”, словы і музыка Ірыны Бейні)
Настаўнік: Добры дзень, дарагія сябры! Я вельмі рада бачыць вас у нашай зале. Хто з вас здагадаўся, чаму нашу сустрэчу я пачала з гэтай песні? (Адказы вучняў) Так, сапраўды, мы з вамі сёння зноў скажам словы захаплення нашай Радзіме, яе працавітым людзям і роднай мове.
1 вучань
Ёсць такая зямля, дзе крыніцы звіняць,
Пераліўчата ззяюць азёры,
Дзе стаяць веліканы – капцы-курганы,
Векавечным парослыя борам.
2 вучань
Ёсць такая зямля: дзень адзін пражывеш
І адступяць ліхія нягоды,
Будзеш марыць аб ёй, будзе сніцца табе,
Будзеш помніць яе ты заўсёды.
3 вучань
Вось на гэтай зямлі шчасце выпала мне
Жыць, за плугам хадзіць і збіраць
Непаўторныя казкі і песні яе,
Каб, сябры, усе іх вам перадаць.
Настаўнік: Дзякуй вялікі, дзеці. Наша Радзіма – найпрыгажэйшая ў свеце. Многія пісьменнікі, паэты ўслаўлялі яе прыгажосць. І рабілі яны гэта на роднай беларускай мове. Зараз я запрашаю сюды маіх памочнікаў. Гэта дзяўчынка Васілінка і хлопчык Лянок. Ці памятаеце вы, дзе мы сустракаліся з імі? (Адказы вучняў) Так, малайцы. Васілінка і Лянок добра знаёмыя нам па падручніку “Літаратурнае чытанне”. Вам слова, Васілінка і Лянок.
Васілінка: Добры дзень, сябры! Сёння ў нас свята! Свята роднай мовы!
Лянок : Мы з вамі ўспомнім загадкі і казкі, прымаўкі і прыказкі.
Васілінка: Праверым, як вы, дарагія хлопчыкі і дзяўчынкі, ведаеце родную мову, любіце яе.
Лянок: Наша родная беларуская мова ўваходзіць у склад дзесяці самых прыгожых моў свету. А па мілагучнасці займае другое месца пасля італьянскай.
Васілінка: Родная мова – душа нашага беларускага народа. Пакуль жыве мова – жыве і народ. Я ведаю, што хлопчыкі і дзяўчынкі падрыхтавалі вершы пра родную мову. Давайце іх паслухаем.
1. Мова родная… Беларуская…
Ты – мая назаўсёды любоў…
Не ў лясочку – сцяжыначка вузкая,
А – прасторы жытнёвых палёў…
2. Ахіне ветрык вольнымі словамі –
І ў душу завітае святло…
А ці сталі б народам без мовы мы –
Каб на свеце яе не было?
3. Мова шчырая… Мілагучная…
Жаваронкамі словы звіняць…
Хто сказаў пра яе, што – нязручная,
Каб штодзённа на ёй размаўляць?
4. Адмаўляць мове роднай у годнасці –
Бы ў галоднага хлеб адымаць…
Хто не згоден з яе неабходнасцю –
Не спяшайце яе зневажаць…
5. Мова мілая… Прыгажэйшая
З лепшых моў, што дагэтуль былі…
Хто яе абылгаў, што – бяднейшая,
Чым астатнія мовы зямлі?
6. Без яе не праліць сэрца словамі,
Без яе хараство не апець…
Даражыце, бы скарбніцай, моваю,
Каб сваю, беларускую, мець!
7. Мова цёплая… Мова матчына…
Ў кожным слове – свая прыгажосць…
Мы павінны быць лёсу ўдзячнымі
І за тое, што мова ў нас ёсць,
8. І за тое, што роснаю раніцай
Запаліўшы святлом далягляд,
Промні сонейка нам усміхаюцца
І спявае навокал зямля…
Лянок: Малайцы, дзякуй вялікі за такія цудоўныя словы пра нашу беларускую мову.
Васілінка: Мне таксама вельмі спадабалася. Але я думаю, што ўжо пара пачынаць нашу квест-гульню.
Лянок: Так, нашых маленькіх сяброў чакаюць складаныя выпрабаванні. Але перш чым пачаць гульню, прапаную правесці размінку.
Васілінка: Згодна. Пачынаем з бліц-пытанняў.
Лянок: Сталіца Рэспублікі Беларусь.
Васілінка: Другі хлеб беларусаў.
Лянок: Найбольш вядомы прыродны запаведнік у нашай краіне.
Васілінка: Птушка – сімвал Беларусі.
Лянок: Самае вялікае возера Беларусі?
Васілінка: Назавіце дзяржаўныя сімвалы Рэспублікі Беларусь.
Лянок: На якой рацэ стаіць горад Гродна?
Васілінка: Колькі абласцей у складзе нашай рэспублікі?
Лянок: Якія краіны мяжуюць з нашай Радзімай?
Васілінка: Самы магутны звер Белавежы?
II Аб’ яўленне мэты гульні, правілаў
Лянок: Малайцы! Бачым, што вы добра падрыхтаваліся да спаборніцтва.
Васілінка: Зараз кожная каманда атрымае маршрутны ліст (Дадатак), у якім у пэўнай паслядоўнасці паказаны прыпынкі, што трэба прайсці. А прыпынкі ў нас будуць наступныя: “Мовазнаўцы”, “Бабулін куфэрак”, “З рога ўсяго многа”, “Перакладчыкі”, “Літаратурны”.
Лянок: У кожным кабінеце камандзе будзе прапанавана заданне, якое яна павінна выканаць за 5 мінут. Калі ўсё выканана правільна, каманда атрымлівае частку малюнка і рухаецца далей.
Васілінка: Перамагае каманда, якая першая збярэ малюнак і прачытае выказванне пра родную мову.
Лянок: Каманды да гульні гатовы? Пачынаем!
III Квест-гульня “Не проста ў словы я гуляю”
Прыпынак “Мовазнаўцы” (каб. № 61)
Заданне 1. Назавіце адным словам:
Страказа, муха, чмель (насякомыя).
Ружа, рамонак, валошка (кветкі).
Стрыж, ластаўка, верабей (птушкі).
Фуфайка, спадніца, сукенка (адзенне).
Ліса, воўк, бабёр (звяры).
Чаравікі, боты, туфлі (абутак).
Заданне 2. Падабярыце словы-антонімы:
ранак, зіма, высока, шырокі, ідзе.
Заданне 3. Закрэсліце лішнюю літару:
Р(э/а)ка, сн(е/я)гір, ц(э/а)гла, (дз/д)яцел, д(о/а)мы, ве(т/ц)ер, ласта(у/ў)ка.
Прыпынак “Бабулін куфэрак” (музей)
Заданне 1. Перад вамі элементы мужчынскага і жаночага адзення беларусаў. Падпішыце кожны малюнак.
Заданне 2. Адгадайце загадкі, пакажыце адгадкі на малюнках (у нашым выпадку – на паліцах музея).
|
Па возеры шпарка снуе карабель, |
 |
|
Месяц гэты вузкі, гнуты, |
 |
|
Чым больш я кручуся, тым больш таўсцею. |
 |
|
Цалаваны, мілаваны, ды пад лаву схаваны. |
 |
Заданне 3. Да якога свята адносіцца гэта ілюстрацыя?
Прыпынак “З рога ўсяго многа” (бібліятэка)
Заданне 1. “Складзіце прыказку”
Кожная каманда атрымае канверт з часткамі прыказак:
Няма смачнейшай вадзіцы, як у роднай крыніцы.
Свая хатка – як родная матка.
У гасцях добра, а дома лепш.
Чалавек без Радзімы, што салавей без песні.
Як мы да людзей, так і людзі да нас.
Няма лепшай хаткі, як у роднай маткі.
Для ўсякай птушачкі сваё гняздо мілае.
Заданне 2. “Узгадайце казку па ўрыўку”
1. Гэй, каза, збірай манаткі,
Уцякай хутчэй ты з хаткі,
Бо вунь дзед ідзе, ён касу нясе! (“Каза-манюка”)
2. Дык вось, каточак, мой галубочак, хлеб ёсць, соль ёсць – капусты няма. (“Каток – залаты лабок”)
3. Дык вось, каму слава, таму і булкі. А вы, гультаі, ідзіце прэч адгэтуль. Ко-ко-ко! Дзеткі, бяжыце сюды хутчэй! (“Пшанічны каласок”)
4. Карова, карова, дай масла! Пеўнік ляжыць і не дыхае, бобінкай падавіўся. (“Як курачка пеўніка ратавала”)
5. Аднаго разу мужык пайшоў у лес, высек з алешыны палена, прынёс дахаты і кажа жонцы: “На, калышы”. (“Піліпка-сынок”)
6. Тылі-тылі, скрыпіца, тут сядзела лісіца,
А ў лісіцы новы двор, сем дачушак на выбор,
Восьмы пеўнік, гэта мой. (“Коцік, пеўнік і лісіца”)
Заданне 3. Адгадайце рэбусы (назвы птушак)
Прыпынак “Перакладчык” (каб. № 63)
Заданне 1. Перакладзіце словы на беларускую мову:
Учебник, тетрадь, пенал, карандаш, краски, кисточка, портфель, рисование, дневник, учитель.
Заданне 2. Перакладзіце на беларускую мову сказы:
Наша Родина – Республика Беларусь. Столица Беларуси – город Минск. В Минске много театров, музеев, парков. Минск – красивый город.
Заданне 3. Скажы па-беларуску:
Здравствуйте, спасибо, пожалуйста, извините, до свидания.
Прыпынак “Літаратурны” (каб. № 26)
Заданне 1. Гульня “Літара згубілася”.
Весела звініць збанок (званок),
Кліча: “Дзеці, на ўрок!”
“Малако дае карова”,-
Напісаў на кошцы (на дошцы) Вова.
Ліза мазі папрасіла,
Лізу вуха (муха) укусіла.
Закрычаў Рыгорка:
“З неба ўпала горка (зорка)!”
Не праедзем, дружа,
На дарозе ружа (лужа).
Кажа Славік Светцы:
– Цесна тыгру ў кветцы (клетцы).
Памажыце, ды хутчэй,
Я не сплю ўжо пяць начэй.
Так ударыўся аб слуп,
Што зламаў пярэдні дуб (зуб).
Радуецца Воля:
Узышла фасоля,
І на градцы ля ракі
Павылазілі суркі (гуркі).
Заданне 2. “Пагуляем у рыфмы”
Па лясах блукае статак
Волатаў і немаўлятак.
Гэта пушчы спадары –
Белавежскія…(зубры)
Дзяцел з ночы быў сярдзіты,
Тэлеграму пераблытаў.
І пайшла па лесе байка
З’еў лісіцу шэры… (зайка)
На зіму ён спаць кладзецца
Да вясны аж не прачнецца.
А прыгрэе сонца ледзь –
Выйдзе з логава… (мядзведзь)
Яму не патрэбны
Піла і тапор,
Хаціну без іх
Пабудуе… (бабёр)
Шчыплюць траўку каля рэчкі
У цёплых кажушках… (авечкі).
Яшчэ загадка:
У дрэве хатка,
Арэшкаў горка,
Гаспадыня – (вавёрка)
Заданне 3. Назавіце пяць прозвішчаў і імён беларускіх паэтаў і пісьменнікаў.
IV Падвядзенне вынікаў, узнагароджванне каманд
Васілінка: Вось і закончылася наша гульня. Усе каманды паспяхова справіліся з заданнямі квесту і атрымалі вось такія малюнкі.
Лянок: Мы развітваемся з вамі, жадаем вам поспехаў у вывучэнні сакрэтаў роднай мовы. На развітанне прапануем паслухаць яшчэ адзін верш пра нашу беларускую мову.
Пагавары са мной на мове,
На нашай роднай, не чужой.
Адчуеш ты – у кожным слове
Душа яднаецца з душой.
І сэрцу сэрца адкрывае
Свае духоўныя сады –
Там салаўіны хор спявае,
Там смак крынічнае вады.
Там рэха продкаў прамаўляе
Малітвы светлыя здалёк,
Нібыта нас благаслаўляе
На добры шлях, на лёгкі крок.
У словах тых – надзеі нашы
І нашы мары пра жыццё.
Калі мы з мовай –
Нас не страшыць
Ні гвалт, ні мор, ні забыццё.
Пагавары са мной на мове,
Забудзь на час пра “языкі”.
Няхай гучаць у кожным слове
І продкі нашы, і вякі!
І. Пракаповіч
Дадатак
Маршрутны ліст каманды
 |
1. Прыпынак “Літаратурны” (каб. № 26)
|
 |
2. Прыпынак “Перакладчыкі” (каб. № 63)
|
 |
3. Прыпынак “З рога ўсяго многа” (бібліятэка)
|
 |
4. Прыпынак “Бабулін куфэрак” (музей)
|
|
|
5. Прыпынак “Мовазнаўцы” (каб. № 61)
|
Предложить публикацию