Уключэнне музея ў актыўны навучальны працэс аўтар пачала некалькі гадоў назад. Ідэя ўзнікла падчас праходжання з навучэнцамі 10-га класа тэмы “Мастацтва”. У праграме 10-га класа па англійскай мове ёсць урок “Гэты музей варта наведаць”, і педагог прапануе выкарыстаць школьны музей.
Святлана ПАРХІМОВІЧ,
настаўнік англійскай мовы,
ДУА “Сярэдняя школа № 199 г. Мінска імя Пімена Панчанкі”
Школьны музей – гэта цэнтр патрыятычнага выхавання ў школе, які спрыяе фарміраванню ў навучэнцаў любові і павагі да малой радзімы, горада, школы, вучыць беражліва ставіцца да гісторыі сваёй краіны і народа.
Выхаваўчы патэнцыял урокаў замежнай мовы надзвычай вялікі. Значную ролю ў фарміраванні творчай, сацыяльна актыўнай асобы, адкрытай для дыялогу культур, якая ведае і паважае традыцыі і гісторыю сваёй малой радзімы, краіны ў цэлым і краін вывучаемай мовы адыгрывае ўключэнне ў змест вучэбных заняткаў краязнаўчага матэрыялу.
Важна адзначыць, што школьны музей з’яўляецца актыўным кампанентам навучальнага працэсу, у прыватнасці, навучання замежнай мове. Калі мы гаворым пра дыялог культур, мы маем на ўвазе не толькі пазнанне культуры краін вывучаемай мовы, так званай міжкультурнай кампетэнтнасці, а таксама вывучэнне нацыянальнай культуры, якая з’яўляецца асновай для выхавання падрастаючага пакалення.
Уключэнне музея ў актыўны навучальны працэс я пачала некалькі гадоў назад, калі мы з навучэнцамі 10-га класа праходзілі тэму “Мастацтва”. У праграме 10-га класа па англійскай мове ёсць урок “Гэты музей варта наведаць”. Дзякуючы віртуальным экскурсіям мы пабывалі ў розных музеях свету і азнаёміліся з творамі Ван Гога, з яго вядомымі “Сланечнікамі”. І тут нам прыйшла цудоўная ідэя. А навошта нам віртуальныя экскурсіі? Давайце правядзём сапраўдную экскурсію ў нашым школьным літаратурным музеі імя Пімена Панчанкі!
Навучэнцы атрымалі заданне падрыхтаваць аповед пра той ці іншы музейны прадмет на англійскай мове, нехта рыхтаваў інфармацыю аб стварэнні музея, нехта – біяграфію Пімена Панчанкі. Затым мы склалі экскурсію на англійскай мове. Урок-экскурсію знялі на відэа. Было цікава і пазнавальна. Цяпер гэты ўрок размешчаны на сайце школы ў метадычнай скарбонцы.
Такім чынам, працуючы з музейнымі матэрыяламі, дзеці пашыраюць свае веды аб родным горадзе, яго гісторыі, яго знакамітых жыхарах.
Можна з упэўненасцю сказаць, што школьны музей садзейнічае развіццю камунікатыўных кампетэнцый, навыкаў даследчай работы навучэнцаў, творчых здольнасцей дзяцей, фарміруе цікавасць да айчыннай культуры і паважлівае стаўленне да маральных каштоўнасцей.
Відэафрагменты нашага ўрока былі выкарыстаны пры падрыхтоўцы да ўдзелу ў VI раённых краязнаўчых чытаннях “Спадчына зямлі беларускай” і адкрытых краязнаўчых чытанняў навучэнцаў і педагагічных работнікаў устаноў адукацыі горада Мінска “У адзінстве ўтоена наша вялікая сіла” ў секцыі “Гасцям заўсёды рады мы” ў 2020/2021 навучальным годзе.
Навучэнец нашай школы Герман Андрэеў, яго кіраўнікі Т.У.Курашэвіч і я распрацавалі і прадэманстравалі экскурсію аб жыццёвым і творчым шляху паэта Пімена Панчанкі, імя якога носіць наша школа (Дадатак).
Вынік нашай працы – дыплом за другое месца ў раённым этапе і дыплом за другое месца ў гарадскім этапе краязнаўчых чытанняў.
Распрацаваная экскурсія рэкамендавана для выкарыстання ў практыцы настаўнікамі школы як пры правядзенні ўрокаў беларускай і англійскай мовы, так і іншых навучальных прадметаў. Лічым, што заўжды можна знайсці міжпрадметныя сувязі. Навучальныя заняткі і пазакласныя мерапрыемствы ў музеі як нішто іншае садзейнічаюць фарміраванню пачуцця адказнасці за захаванне гістарычнай культуры свайго народа.
Мы таксама прапануем экскурсію ў музеі на англійскай мове гасцям, якія наведваюць нашу школу. Вопыт правядзення такой экскурсіі ў нас ужо ёсць.
На базе нашай школы праходзіла пасяджэнне раённага метадычнага аб’яднання настаўнікаў англійскай мовы ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі Фрунзенскага раёна г. Мінска. Навучэнцы нашай школы правялі экскурсію на англійскай і беларускай мовах. Удзельнікі пасяджэння высока ацанілі якасць падрыхтоўкі і правядзення экскурсіі. Вершы Пімена Панчанкі на беларускай мове і эмацыйная падача матэрыялу аб экспазіцыі на англійскай мове не пакінулі нікога абыякавым.
Такім чынам, краязнаўчы матэрыял – гэта эфектыўны аспект адукацыйнага працэсу, у прыватнасці, навучання англійскай мове, бо ён садзейнічае выхаванню грамадзянскасці і патрыятызму, фарміраванню духоўна-маральнай, талерантнай асобы.
Дадатак
Pimen Panchanka People’s Literary museum
Good afternoon, dear friends!
We are glad to see you in the Pimen Panchanka People’s Literary museum which was created through the efforts of the former teacher of our school Yanina Ivanauna Plashchynskaya and Pimen Panchanka’s wife Zoya Kirylauna. The museum officially opened its doors in 2003, but they began collecting exhibits in 1998.
Each family has its history, so does Pimen Panchanka’s family.
In the picture we can see his big family. They are the poet himself, his wife Zoya Kirylauna, their daughter Tatsyana and their son Andrey. And here you can see Pimen Panchanka with his granddaughters Ksenia and Katsyaryna. You can also see the photo of his grandson Andrey’s family.
Unfortunately, we know little about the poet’s parents, but in our museum there is a magazine “Rodnaye Slova” which tells us about his mother Darya Fakeeuna and his father Emyalyan Artyomavich.
The poet’s presents are displayed in the showcase’’Souvenirs’’. Pimen Panchanka liked to listen to Safia Rataru, “Pesnyary”, “Syabry”.
Here are Pimen Panchanka’s personal items: his camera “FED-2”, his electric raser, sunglasses, pens, a chest with the keys to his suitcases. These keys were collected during his travelling around the world. The suitcases were worn out, and Zoya Kirylauna collected the keys. So there were 16 of them. Also we see the collection of badges, a pioneer red scarf of an old style and a greeting card from Syargey Zakonnikau’s family.
Please, listen to the story about the event when Pimen Emyalyanavich got this red scarf. Once the poet was one of the delegation that visited Bukhara. The guests were received very well. The city officials and many people came to greet famous writers. There were also children among them, but Pimen Emyalyanavich paid attention to a girl standing aside. The continuation of the story is in the poem called “Гальштук”:
Ён крыху запэцканы чарнілам,
Не святочны – змяты і стары.
Мне яго дзяўчынка падарыла
У спякотнай шчодрай Бухары.
Там ішло усё па рытуалу,
Ну а плошча шчырасцю гула.
Ты ўбаку маленькая стаяла,
Ростам ты па сэрца мне была.
Не ўзялі цябе у строй парадны,
Можа, з-за адзнак ці нейкіх бед.
Толькі бачыў: сапраўды ты рада,
Госці падабаюцца табе.
Я знарок з галоўнай сцежкі збочыў
Непрыкметна і не напаказ.
Божа мой, якім прызнаннем вочы
У малой заззялі мне ў адказ…
In gratitude the girl knotted Pimen Emyalyanavich her red pioneer scarf.
Pay attention to the’’sparyshy’’ (hazelnuts with double kernels) which Pimen Emyalyanavich liked to collect for good luck. They were also donated to the museum by Zoya Kirylauna and have been kept here till this day. Very interesting poen was written under the title “Спарышы”.
Адгрымела ноччу навальніца,
Птушак пазванчэлі галасы,
I пяюць на сто ладоў сініцы –
Упіліся, пэўна, ад расы.
На ялінах росных зор мільярды,
Дурнап’яну гаркаваты пах.
I арэхаў наліўныя ядры
Хрумстаюць так смачна на зубах…
Ён адшастаў ценісты арэшнік,
Змок увесь, але знайшоў, знайшоў –
З думкай пра яе, зусім нягрэшнай, –
Пару запаветных спарышоў.
Хоць ніколі ў прымхі ён не верыў,
Проста для забавы ўзяў, а ўсё ж,
Калі стукнуў да яе у дзверы,
Скаланула радасная дрож.
У яе пакоі – вокны насцеж,
I сама, як раніца, была.
«На, вазьмі сабе спарыш на шчасце…»
Ціха засмяялася, ўзяла.
Узяла і тут жа раскусіла:
«Дзякую, браточак, шчасце ёсць!»
На вяселле хлопца запрасіла:
«Будзеш у мяне найлепшы госць!»
Не, не быў ён госцем на вяселлі.
Па начных дарогах, без дарог
Ён хадзіў ля пожняў і аселіц,
Боль хацеў развеяць і не мог.
А праз год яна яго спаткала
Выпадкова. Ці то ён яе…
Ля вачэй – маршчынкі… Шчасця мала:
Муж – гультай, бадзяецца ды п’е.
Прызнавацца сорамна і горка.
«Як тады аслепнуць я магла?
– Сумным жартам скончыла гаворку:
Шкода, што спарыш не зберагла».
Вось і ўся гісторыя… А можа
Гэта толькі першая з дарог?
Нездарма яе так устрывожыў
Ціхі сказ хлапца: «А я збярог».
And now you are next to Pimen Panchanka’s desk. All the stuff on it is arranged in the same order as during the writer’s life. Here is the phone that was given to the poet as a present for his 70th anniversary in 1987 by the fighters for peace in Belarus, his photo, a postcard from Kiev, a medicine chest, the bell that Pimen Yemyalyanavich brought from Valdai. It is made of bronze and cast according to the technology of 1125. Pimen Panchanka was an honorary resident of the city of Valdai. This bell was given to him by his friends from the local History Museum. This bell is traditionally used at the ceremony of the first and the last bell in our school.
The Pimen Panchanka Literary Museum has a collection of the certificates of Merit from the Supreme Soviet of the BSSR which the poet was awarded for his service to the Fatherland, we have 8 certificates in total.
The most honorable place in the museum is occupied by the poet’s personal library. Two bookcases from floor to ceiling are filled with the books by Pimen Yemyalyanavich, as well as with the books by writers of Russian, Ukrainian and foreign literature. Every year new books are added to the poet’s library, as guests who visit the museum also donate their books.
This showcase contains the works of those poets and writers whom P. Panchanka considered his spiritual teachers. They are Yakub Kolas, Yanka Kupala, Arkadz Kulyashou. Some of the books are autographed.
The following showcases are “Holy” in the literal sense of the word. Here are the recordings of “Pimen’s Prayer” and “The Rhyming Psalter” on the vinyl plates which were presented to P. Panchanka by the Metropolitan Filaret. Here is the photo in which we see the Metropolitan Filaret with Pimen Yemyalyanavich. We can also see the icon that accompanied the poet for nearly 40 years, the photos of his best friends: his wife Zoya Kirylauna, his fellow poets: M. Tank, Arkadz Kulyashou.
Maksim Tank and Pimen Panchanka’ s friendship was strong and tested through the years. The loyalty to friendship is also evidenced by the fact that the poem “Далёкія станцыі ” was dedicated to Maksim Tank:
Па наіўнай і смешнай звычцы
Мы сябе юнакамі лічым.
Лічым мы сябе юнакамі,
А цяжкія лічбы гадоў
Пераспелымі жалудамі
Ападаюць са стукам на дол.
Колькі, дружа, табе – за трыццаць?
Мне прагрукала дваццаць сем.
Самы раз бы цяпер пахваліцца
Добрым пудам салідных паэм.
Ды паэм напісаў я нямнога.
Пэўна, лёс мне гэтак судзіў
–Не па рыфмах, а па дарогах
У паходных калонах хадзіць.
Не з адным я пагутарыў горадам,
Сёл, дарог і вятроў не злічыць,
Я свой лёс і надзеі гордыя
З лёсам арміі нашай злучыў.
Запытай паравоз, што з Асташкава
На Калінінскі фронт мяне вёз.
Пра бамбёжкі, пра страты цяжкія
Той раскажа табе паравоз.
Запытай у блакітнага Ільменя,
Як мы спалі на снезе пад мінамі.
Праўды горкае не заслоніць
Пра галодныя дні мае Слонім,
А пра кулі – гомельскі лес,
А пра дым і агонь – Смаленск.
Каля рэек сталёвых я стану
Ці паклічу праз мачты лясоў,
– Адгукнуцца далёкія станцыі
Мільёнамі галасоў.
Толькі гляну удалеч – і пырскамі
Дзьмухне вецер у твар малады
Чарнаморскай, і каспійскай,
I балтыйскай салёнай вады.
Толькі ў памяці крыху парыюся,
– Зашумяць між маіх радкоў
Тэгеранскія кіпарысы
З завушніцамі маладзікоў.
Хоць няма ні часіны спакою нам
– Гул вайны на зямлі не сціх,
– Гэта шчасце:
Сумленным воінам
Па зялёнай планеце ісці.
А з паходу дадому вярнуся,
– Пра сваіх гераічных сяброў,
Пра сузор’е зямных гарадоў
Раскажу дарагой Беларусі.
А далей – сівізна ляжа дымам,
Нас ад старасці будуць лячыць.
Што ж тады?
А сябе і тады мы
Юнакамі будзем лічыць.
There are 32 books with some poets’ signatures in the museum. (pay attention to them) (read 2-3 signatures).
In the showcase “The Roads of the War” there are Pimen Emyalyanavich’s literary works on the theme of war, also the works of his friends who he was on the front with. There is a present from the artist Mikhail Savitski– the reproductions of the paintings from the series “Figures on the Heart”.
In the museum there are congratulatory folders on the occasion of the poet’s anniversaries with signatures of poets and writers. (list) name 6-7 (I. Melezh, I. Karatkevich, Nil Gilevich, Rygor Baradulin, Mikalay Auramchyk, A. Loika, P. Brouka, Andrey Makayonak, Arkadz Kulyashou and others.)
Next to it there are two flip-albums made of transparent material, in which the photographs are placed in a chronological order, with the help of these photos one can learn about the life and creative path of Pimen Emyalyanavich.
In the museum you can also see some souvenirs brought from different countries of the world. The most amazing exhibit is a sawfish’s nose, a gift from Africa.
And finally – here is the peculiar museum exhibit – a sheaf of rye.
Pimen Panchanka wrote:
Калi за лета не ўбачу жыта –
Зраблюся хворым…
…Стаю ля жыта,
Малюся жыту,
Пішу пра жыта…
…Умее жыта
Душу лячыць,
Жаўранка песня
Ў небе дрыжыць…
…О божа мілы,
Як добра жыць,
Калi ёсць жыта.
Предложить публикацию