Наталля ГУЛЬКОВА,
настаўнік пачатковых класаў
Горскага дзіцячага сада – базавай школы
Краснапольскага раёна
Клас: 4
Тэма: Прыметнік. Змяненне прыметнікаў па родах, ліках і склонах.
Мэты:
– адукацыйная: узнавіць веды вучняў пра прыметнік як часціну мовы, пра сувязь прыметніка з назоўнікам у сказе, змяненне прыметніка па родах, ліках; пазнаёміць са скланеннем прыметнікаў; замацоўваць уменне вызначаць род і лік прыметнікаў, вучыць вызначаць склон прыметнікаў па назоўніках, з якімі яны звязаны ў сказе;
– развіццёвая: узбагачаць слоўнік вучняў назоўнікамі-сінонімамі, развіваць граматычны лад маўлення, фарміраваць уменне прымяняць правілы на практыцы, прымяняць веды ў знаёмай і незнаёмай сітуацыях, эмацыянальна ўздзейнічаць на вучняў сродкамі падабраных да ўрока тэкстаў і заданняў, развіваць памяць, лагічнае мысленне і ўвагу вучняў;
– выхаваўчая: стварыць спрыяльныя ўмовы для выхавання самастойнасці ў рабоце, акуратнасці, дысцыплінаванасці, любові да роднай мовы, эстэтычных пачуццяў.
Абсталяванне: вучэбны дапаможнік “Беларуская мова” 4 клас (частка 2), карткі з заданнямі, прэзентацыя, геаметрычныя фігуры для актыўнай ацэнкі.
Ход урока
1 Арганізацыйна-матывацыйны этап.
1.1 Псіхалагічны настрой на працу.
– Дзеці, калі ласка, павітайцеся з нашымі гасцямі. (Мы заўсёды гасцям рады.)
– Давайце прачытаем верш, які запісаны на экране. (Слайд 1)
Я – беларус. І тым я ганаруся.
Што гэта так, я даказаць бяруся:
Сваю гісторыю я маю,
На мове на сваёй пішу і размаўляю.
– Вось і мы з вамі сёння на ўроку паспрабуем пацвердзіць гэтыя радкі. Таму мы адправімся ў незвычайнае падарожжа ў Краіну Беларускай мовы. Гэта будзе цікавае падарожжа. Мы з вамі пабываем у многіх незвычайных месцах.
За гэты час у вас будзе магчымасць праявіць сябе сапраўдным экіпажам, у якім дзейнічаюць законы дружбы, павагі адно да аднаго, узаемавыручкі і ўзаемадапамогі. А адправімся мы на машыне часу.
– Давайце пачнём наша падарожжа. Адкрыйце свае сшыткі і запішыце сённяшнюю дату, класная работа.
1.2. Арфаграфічная размінка.
– Першы прыпынак нашага падарожжа – востраў Памылкін.
На экране запісаны слоўнікавыя словы. Прачытайце,знайдзіце памылкі, выпраўце іх у сваіх картках, перакладзіце іх на рускую мову.
Сікунда, уледку, балірына, телеграма, плавец, ледзве, грімець (Слайд 2)
Праверце:
Секунда, улетку, балерына, тэлеграма, плывец, ледзьве, грымець (Слайд 3)
– Назавіце словы, у якіх гукаў менш, чым літар.
(Ацэнка выканання задання)
2 Этап актуалізацыі ведаў. Прыметнік. Яго роля ў сказе.
2.1 Другі прыпынак нашага падарожжа – Крыніца Ведаў.
– Сапраўды школа з’яўляецца крыніцай ведаў. А для вас яна яшчэ і родная.
– Як правільна называецца наша школа?
– Дзеці, звярніце, калі ласка, увагу на экран, прачытайце запісаны сказ. (Слайд 4)
Мы вучымся ў школе.
– Чаго, на вашу думку, не хапае ў гэтым сказе? (Прыметнікаў)
– Для чаго неабходны прыметнікі?
2.2 Дапаўненне сказа прыметнікамі (вусна).
Дапоўніце сказ прыметнікамі, каб ён стаў больш дакладным і прыгожым.
Мы вучымся ў вялікай прыгожай школе.
Давайце скажам больш добрых слоў нашай школе, выкарыстаўшы прыметнікі. Школа (якая?)…,…,
3 Паведамленне тэмы і задач ўрока.
Мы з вамі адправіліся ў падарожжа па Краіне Беларускай мовы.
Кожнае падарожжа павінна мець свае мэты і задачы. Давайце мы таксама сфармулюем мэты нашага падарожжа.
(выказванні вучняў)
– Якія мэты ставіць перад намі падарожжа?
узнавіць …, пазнаёміцца .., замацаваць… (Слайд 5)
3.1 Франтальнае апытванне.
– Што абазначае прыметнік?
– Як змяняецца прыметнік?
– Як вызначыць род, лік, склон прыметнікаў?
– Якія канчаткі маюць прыметнікі мужчынскага (жаночага, ніякага) роду ў пачатковай форме?
– Калі ў прыметніка нельга вызначыць род?
– Якім членам сказа з’яўляецца прыметнік?
– Якую ролю ў сказе выконваюць прыметнікі?
3.2 Складанне кластара. (Слайд 6)
(Ацэнка выканання задання )
4 Хвілінка чыстапісання.
– Увага! Мы з вамі аказаліся ў цудоўным месцы нашай мясцовасці – вадасховішчы Палужскае. Мясцовыя жыхары даўно ўжо яго называюць возерам. Гэта месца – адзін з прыгажэйшых куточкаў нашай малой радзімы. У гэты зімовы час возера скаваў (што?)
– Вам заданне. Знайдзіце ў слове мароз літару, якую мы будзем пісаць. Яна абазначае глухі цвёрды гук. (Слайд 7)
Зз Зз зз зя зё
азярцо возера азёры
азёрны азёрнае азёрная азёрныя
– Назавіце формы слова. Роднасныя словы разбярыце па саставе.
– Запішыце сказ пад дыктоўку.
Блакітныя рэкі і азёры ўпрыгожваюць родны край.
– Падкрэсліце галоўныя члены сказа.
– Вызначце і падкрэсліце хвалістай лініяй прыметнікі.
– Абазначце лік, род прыметнікаў.
(Ацэнка выканання задання)
5 Фізкультхвілінка для вачэй.
(Дзеці паўтараюць рухі за настаўнікам)
6 Спалучэнне прыметніка з назоўнікам.
6.1 Па курсе нашага падарожжа – Ручай Сяброўства, які знаходзіцца ў Ясеневым Гаі. Як сябруе бераг ручая з вадою, так сябруе прыметнік з якой часцінай мовы? (З назоўнікам).
– Вось вам наступнае заданне. Уважліва прачытайце. Далучыце прыметнікі да назоўнікаў. Запішыце спалучэнні слоў, дапісваючы патрэбныя канчаткі прыметнікаў. (Слайд 8)
1 варыянт 2 варыянт
ціх.. ранак зімов.. адзенне
раніца вопратка
світанне касцюм
вечары боты
– Вызначце род і лік прыметнікаў.
– Назавіце блізкія па значэнні словы.
6.2 А яшчэ ў Ясеневым Гаі размешчана знакамітая Святая крыніца, пра якую вы хочаце нешта паведаміць нашым гасцям.
(Паведамленне вучаніцы)
7 Скланенне прыметнікаў.
– Мы з вамі спыняемся ў Горадзе Скланення. Нам трэба даведацца, што такое скланенне. Інфармацыю пра гэта вы знойдзеце на с. 5 нашага вучэбнага дапаможніка.
7.1 Работа над правілам на с.5.
7.2 Работа над табліцай практ. 4, с. 5.
8 Фізкультхвілінка.
– Дзеці, мы чамусьці апынуліся каля нашага мясцовага Дома культуры. Як вы думаеце, чаму? (Каб адпачыць.)
(Дзеці выконваюць танцавальныя рухі пад музыку)
9 Этап праверкі разумення вывучанага.
9.1 Работа па варыянтах.
– Як вы памятаеце, мы з вамі знаходзімся ў Горадзе Скланення. Адна палова яго жыхароў жыве на вуліцы Жаночай, а другая на вуліцы Мужчынскай. Вось і палова нашага экіпажа зменіць па склонавых патаннях словазлучэнне родная вёска, а другая зменіць словазлучэнне родны брат. У дапамогу вам – памятка.
Памятка “Як вызначыць склон прыметніка”
1) знайсці назоўнік, з якім звязаны прыметнік;
2) вызначыць склон назоўніка;
3) ад назоўніка паставіць пытанне да прыметніка і па склоне назоўніка вызначыць склон прыметніка.
(Ацэнка выканання задання)
9.2 Работа ў пары. (Слайд 9)
Дапішыце канчаткі прыметнікаў, вызначце іх склон.
Патрапіўся на дарозе маленьк…… Паўліку снапок лёну. Снапок быў важкі, з буйн…… галоўкамі. Пашкадаваў хлопчык чалавеч….. працу. Узяў ён снапок і аднёс дадому. Зімой успомніў Паўлік пра леташн….. знаходку. Дастаў ён лёгк…. снапок і паставіў у заснежан… садзе. Раніцай прыляцелі галодн… птушкі і паласаваліся смачн… насеннем.
(Ацэнка выканання задання)
10 Этап замацаваня вывучанага.
Самастойная работа.
– Дзеці! Нашай машыне пагражае небяспека. Наперадзе – непазнаныя аб’екты! Каб пазбегнуць сутыкнення, вам неабходна выканаць заданне пэўнай цяжкасці. Я ведаю, што ў вас усё атрымаецца. Поспехаў!
*Дапоўніце тэкст прыметнікамі.
Грэе ………. сонца. Зямля адтала. Пабеглі ………. ручайкі. Расцвілі ………. кветкі. Высока ў небе заліваецца ………. жаваранак.
**Запішыце прыметнікі ў патрэбным склоне. Вызначце іх канчаткі, склон.
Гаспадар быў рады (дарагі) ____________________( ) госцю.
Я намаляваўла для мамы (яркі) __________________( ) кветку. На (шырокі) ___________________ ( ) палях спее жыта.
(Ацэнка выкананне задання)
11 Этап абагульнення.
– Малайцы! У вас атрымалася абмінуць рыф. Заўважце, што наша машына часу ўзяла курс дадому. Каб зваротны шлях прайшоў хутчэй, нам трэба выканаць невялікі тэст.
Тэст (Слайд 10)
1 Прыметнік абазначае:
а) прымету дзеяння;
б) прымету прадмета.
2 У сказе прыметнік заўсёды звязаны:
а) з дзеясловам;
б) з назоўнікам.
3 Прыметнік мае род:
а) у адзіночным ліку;
б) у множным ліку.
4 Прыметнік змяняецца:
а) па ліках;
б) па часах.
5 У сказе прыметнік з’яўляецца:
а) даданым членам сказа;
б) галоўным членам сказа.
6 Склон прыметніка ў сказе вызначаюць па склону:
а) займенніка;
б) назоўніка.
(Ацэнка выканання задання)
12 Этап інфармацыі пра дамашняе заданне.
– Прыйшоў час запісаць д/з. Знайдзіце на с. 7 практыкаванне 8. Прачытайце, ці ўсё вам зразумела? Пры вызначэнні склону прыметнікаў выкарыстоўвайце памяткі. Хто хоча выканаць дадатковае заданне вазьміце сабе карткі.
13 Этап падвядзення вынікаў ўрока.
– А нам неабходна падвесці вынікі нашага ўрока. Над якой тэмай мы працавалі?
– Ці змаглі выканаць пастаўленыя задачы?
– Ці ўсё вам было зразумела?
– Што такое скланенне?
– Над чым трэба яшчэ папрацаваць?
– Як бы вы ацанілі сваю работу на ўроку?
(Выказванні вучняў)
Выстаўленне адзнак.
14 Рэфлексія.
– Што ў сённяшнім падарожжы вам найбольш запомнілася?
– Якія прыгоды вам найбольш спадабаліся?
– Дзеці, у якой краіне мы жывём?
– Дык хто мы з вамі?
Памятайце мой наказ: (Слайд 11)
Без мацi Беларусi,
без беларускай мовы
вы будзеце сiротамi,
вам стануць сцежкi вузкiмi.
I ў радасцi, i ў скрусе
гарнiце ў сэрцы словы,
расцiце беларусамi,
расцiце беларускамi!
(Рыгор Барадулін)
Вучыце сваю родную мову, размаўляйце на мове сваiх продкаў.
Дзякуй за працу на ўроку. (Слайд 12)
Предложить публикацию