У матэрыяле ідзе гаворка пра методыку падрыхтоўкі вучняў да алімпіяд рознага ўзроўню па французскай мове. Разглядаецца арганізацыя сістэмнай работы з высокаматываванымі вучнямі. Аналізуюцца асноўныя моўныя аспекты, якія неабходна ўлічваць пры падрыхтоўцы да алімпіяд, і прадстаўляецца прыклад алгарытму стварэння комплексных заняткаў.
Ала ВОЛКАВА,
настаўнік французскай мовы
ДУА “Межаўская сярэдняя школа
Аршанскага раёна імя М.І.Альхоўскага”,
Віцебская вобласць
Прадметныя алімпіяды, якія з’яўляюцца спаборніцтвам школьнікаў па агульнаадукацыйных прадметах, дазваляюць не проста даць вучню веды па прадмеце, але таксама рэалізаваць творчы патэнцыял школьніка і навучыць яго пазнавальнай самастойнасці, што з’яўляецца важным кампанентам пры працы з дзецьмі. Галоўная задача алімпіяд складаецца ў павышэнні цікавасці навучэнцаў да вывучэння школьных дысцыплін і выяўленні таленавітых вучняў.
Па школьных прадметах штогод праводзіцца рэспубліканская алімпіяда, якая ўключае чатыры туры (ва ўстанове адукацыі, раённы (гарадскі), абласны (Мінскі гарадскі) і заключны).
Падрыхтоўка і ўдзел у прадметнай алімпіядзе з’яўляецца адказным і цяжкім працэсам, які патрабуе ад школьніка і настаўніка максімальнага напружання сіл, задзейнічання ўсіх рэзерваў ведаў, мыслення, памяці і нерваў. Перад педагогам паўстае праблема: “Як арганізаваць падрыхтоўку навучэнца да алімпіяды так, каб максімальна раскрыць яго інтэлектуальна-творчы патэнцыял, не наносячы пры гэтым удар па яго псіхалагічным і фізічным здароўі?”
Для таго каб яе вырашыць, я прапаную наладзіць сістэмную работу з высокаматываванымі навучэнцамі па падрыхтоўцы да алімпіяд рознага ўзроўню. Гэты комплекс накіраваны на сістэмную адпрацоўку пэўнай лексічнай і граматычнай тэмы праз цэлы шэраг практыкаванняў (як вусных, так і пісьмовых).
Пры падрыхтоўцы да алімпіяд рознага ўзроўню неабходна працаваць сістэматычна: працаваць над кожным аспектам мовы, камбінуючы і дапаўняючы іх розным тэматычным зместам.
Вядома, да асноўных моўных аспектаў адносяцца: граматыка, лексіка, аўдзіраванне, вусная мова, фанетыка. У сувязі з гэтым сістэма падрыхтоўкі вучняў да алімпіяды павінна ў абавязковым парадку ўключаць у сябе кожны з прадстаўленых вышэй аспектаў.
Для аптымізацыі працы з навучэнцамі і актывізацыі адразу некалькіх моўных аспектаў лепш працаваць з комплекснымі блокамі, якія дазваляюць вывучыць адразу некалькі важных аспектаў.
Да асноўных комплексных блокаў па вывучэнні мовы можна аднесці наступныя:
– граматыка + лексіка;
– граматыка + вусная мова;
– вусная мова + лексіка;
– вусная мова + фанетыка;
– лексіка + аўдзіраванне.
Граматыка + лексіка. Выкарыстанне комплексных лексіка-граматычных тэстаў, адпрацоўка граматыкі з выкарыстаннем лексікі, якая адносіцца да адной тэмы (напрыклад, пры вывучэнні тэмы “Экалагічныя праблемы” адпрацоўваецца граматычная тэма “Загадны лад”, кожнае заданне непасрэдна павінна быць звязана з лексічнай тэмай).
Прачытайце тэкст і запоўніце пропускі прыдатнымі формамі дзеясловаў у загадным ладзе:
La pollution de l’air est un problème grave qui affecte la santé des humains et des animaux. Voici quelques conseils pour réduire votre impact sur l’environnement et respirer un air plus pur.
– Ne (1) _________ (brûler) pas de déchets dans votre jardin ou votre cheminée. Cela dégage des particules fines et des gaz toxiques qui polluent l’atmosphère.
– (2) _________ (préférer) les transports en commun, le vélo ou la marche au lieu de prendre votre voiture. Vous économiserez du carburant et vous éviterez d’émettre du dioxyde de carbone et d’autres polluants.
– Si vous devez utiliser votre voiture, (3) _________ (entretenir) la régulièrement et (4) _________ (vérifier) la pression des pneus. Une voiture bien révisée consomme moins d’essence et pollue moins.
– (5) _________ (éviter) de fumer ou de vapoter à l’intérieur de votre maison ou de votre bureau. La fumée de cigarette contient plus de 4000 substances chimiques, dont certaines sont cancérigènes. Le vapotage n’est pas non plus sans risque pour la santé et l’environnement.
– (6) _________ (aérer) votre logement tous les jours pendant au moins 10 minutes. Cela permet de renouveler l’air et de réduire les concentrations de polluants intérieurs, comme le formaldéhyde ou le radon.
– (7) _________ (choisir) des produits ménagers écologiques ou faites-les vous-même avec des ingrédients naturels, comme le vinaigre blanc ou le bicarbonate de soude.
Граматыка + вусная мова. Выкарыстанне граматычных канструкцый у сітуацыі непасрэдных зносін (напрыклад, пры вывучэнні граматычнай тэмы “Умоўны лад” можна даць заданне вучню прыдумаць і расказаць гісторыю “Што было б, калі…”
Адкажыце на пытанні, выкарыстоўваючы ўмоўны лад:
Et si on était des super-héros ? Quels seraient nos pouvoirs, nos costumes, nos noms ? Comment on combattrait le crime, on sauverait le monde, on se ferait des amis ? Racontez une histoire où vous et vos camarades de classe êtes des super-héros. Utilisez le conditionnel présent et passé pour exprimer vos hypothèses, vos souhaits, vos regrets. Soyez créatifs et amusez-vous !
Вусная мова + лексіка. Гутарка на пэўныя тэмы, заданне на стварэнне вуснага выказвання з выкарыстаннем слоў, якія неабходна адпрацаваць. Пры працы з некалькімі вучнямі неабходна даць магчымасць для стварэння дыялогу на зададзеную тэму, ажыццяўленне дэбатаў, каб кожны бок мог вылучаць уласныя аргументы і контраргументы па тэме.
Напрыклад:
Le thème est : “Faut-il interdire la publicité ?”. Vous devez utiliser les mots suivants : consommateur, influence, environnement, éthique, liberté.
Si vous travaillez seul, vous devez préparer un exposé oral dans lequel vous présentez votre point de vue sur la question, en utilisant des arguments et des exemples. Vous devez parler pendant au moins 3 minutes.
Si vous travaillez en groupe, vous devez former deux équipes : une pour et une contre l’interdiction de la publicité. Chaque équipe doit préparer des arguments et des exemples pour soutenir sa position. Ensuite, vous devez organiser un débat dans lequel chaque équipe expose ses arguments et réfute ceux de l’autre. Le débat doit durer au moins 10 minutes.
Вусная мова + фанетыка. Адпрацоўка правільнага вымаўлення, практыкаванні для правільнай працы маўленчага апарата (напрыклад, скорагаворкі). Акрамя гэтага, над фанетыкай неабходна працаваць кожны раз, калі адбываецца праца з вуснай прамовай: неабходна выпраўляць навучэнцаў, ставіць правільныя гукі.
Прыклады скорагаворак:
– Les chaussettes de l’archiduchesse sont-elles sèches, archi-sèches ?
– Un chasseur sachant chasser sait chasser sans son chien.
– Je veux et j’exige d’exquises excuses.
– Cinq chiens chassent six chats.
– Trois gros rats gris dans trois gros trous ronds rongent trois gros croûtons ronds.
Лексіка + аўдзіраванне. Выкананне заданняў па аўдзіраванні іншамоўнай рамовы а пэўную тэму.
Напрыклад, практыкаванні і відэа для аўдзіравання па тэме “Здароўе”:
Пры аб’яднанні дадзеных комплексных блокаў адной тэматыкай можна ствараць комплексныя заняткі, накіраваныя на падрыхтоўку вучняў да алімпіяд рознага ўзроўню, па наступным алгарытме:
1) Выбіраецца пэўная лексічная тэма. На кожную лексічную тэму адводзіцца ад двух да чатырох заняткаў у залежнасці ад складанасці тэмы, колькасці новых лексічных адзінак, узроўню валодання вучнямі гэтай тэмай і хуткасці засваення новых лексічных і граматычных правіл.
2) Кожны занятак пачынаецца з фанетычнай размінкі для падрыхтоўкі маўленчага апарату.
3) Вывучаецца лексіка па тэме праз прачытанне тэксту і адказаў на пытанні, а таксама выкананне творчых заданняў па тэксце (самастойна закончыць тэкст, адказаць на пастаўленыя ў тэксце пытанні і г.д.).
Напрыклад:
Прачытайце тэкст і адкажыце на пытанні:
La santé, c’est quoi ?
La santé, c’est un état de bien-être physique, mental et social. Cela signifie qu’on se sent bien dans son corps, dans sa tête et dans sa relation avec les autres. La santé dépend de plusieurs facteurs, comme l’alimentation, l’activité physique, le sommeil, le stress, l’environnement, etc. Pour être en bonne santé, il faut adopter des habitudes de vie saines, comme manger équilibré, faire du sport, se reposer suffisamment, éviter le tabac et l’alcool, se protéger du soleil, etc. La santé est aussi une affaire collective, car elle dépend des conditions de vie de la société, comme l’accès aux soins, la qualité de l’air, la prévention des maladies, etc. Pour préserver la santé de tous, il faut respecter les règles d’hygiène et de sécurité, se faire vacciner, se faire dépister, etc.
Пытанні:
1. Quelles sont les trois dimensions de la santé selon le texte ?
2. Quels sont les facteurs qui influencent la santé ?
3. Quelles sont les habitudes de vie saines à adopter pour être en bonne santé ?
4. Quels sont les éléments qui relèvent de la santé collective ?
5. Quelles sont les actions à faire pour préserver la santé de tous ?
Творчыя заданні по тэксце:
– Complétez le texte avec vos propres exemples d’habitudes de vie saines ou de conditions de vie favorables à la santé.
– Répondez aux questions posées dans le texte: Qu’est-ce que vous faites pour être en bonne santé? Qu’est-ce que vous aimeriez améliorer ? Quels sont les problèmes de santé que vous rencontrez ou que vous craignez ?
– Imaginez un slogan ou une affiche pour promouvoir la santé auprès des jeunes.
4) Вывучаецца лексіка па тэме праз аўдзіраванне іншамоўнай прамовы. Важна падабраць падыходзячы запіс, можна выкарыстоўваць аўтэнтычныя матэрыялы радыё- і телезапісаў.
5) Да кожнай лексічнай тэмы падбіраецца граматычная тэма, якая дазволіць найбольш поўна і дакладна вывучыць граматычныя з’явы ў тым ці іншым лексічным кантэксце. Тым не менш, такія граматычныя тэмы, як “Артыкль”, “Прыназоўнікі”, “Часы дзеясловаў” неабходна вывучаць у кожнай лексічнай тэме, бо яны з’яўляюцца ўніверсальнымі і найбольш цяжкімі пры засваенні французскай мовы ў сувязі з неадпаведнасцю граматычных сістэм рускай і французскай моў. Неабходна вылучаць дастаткова часу на вывучэнне граматыкі ў залежнасці ад таго, якія граматычныя тэмы выклікаюць найбольшыя цяжкасці ў вучняў пры вывучэнні. Так, у тэксце “La santé, c’est quoi ?” можна прапанаваць заданне на пастаноўку артыкляў.
6) Адбываецца пастаянная адпрацоўка абранай лексікі ў вуснай мове: гутарка з настаўнікам, стварэнне праблемнай сітуацыі, якую навучэнцы павінны вырашыць з выкарыстаннем вуснай прамовы, мадэляванне пэўных сітуацый, заданні на стварэнне вусных маналагічнага і дыялагічнага тэкстаў. Пры працы з вуснай прамовай неабходна адпрацоўваць не толькі лексічнае, але і граматычнае напаўненне. Важна, каб навучэнец давёў вусную мову да аўтаматызму і не задумваўся над падборам тых ці іншых выразаў; гэта магчыма дзякуючы шматразоваму выкарыстанню лексічных і граматычных канструкцый у вуснай мове.
7) Нельга забываць аб самастойнай працы па падрыхтоўцы да алімпіяды, якая адбываецца ў навучэнца па-за сценамі школы. Для таго каб такая праца была найбольш прадуктыўнай, настаўнік павінен забяспечыць навучэнца прыдатным хатнім заданнем. У якасці хатняга задання часцей за ўсё прапануецца праца над граматычнай тэмай урока, бо менавіта граматычны складнік мовы патрабуе большага асэнсавання і адпрацоўкі. Таксама ў якасці хатняга задання можа быць прапанаваны прагляд фільма ці праслухоўванне падкаста па зададзенай тэме (у сувязі з тым, што праца ў класе абмежаваная часовымі рамкамі), выкананне заданняў па дадзеных матэрыялах (акрамя таго, на наступным занятку ў класе можна арганізаваць абмеркаванне гэтых матэрыялаў).
Вялікую значнасць мае праца з навучэнцамі пасля алімпіяды, якая павінна ўключаць:
– аналітычны кампанент (аналіз поспехаў і цяжкасцей, вызначэнне іх прычын, выпрацоўка рэкамендацый навучэнцам, бацькам і педагогам па выкарыстанні атрыманага вопыту ўдзелу ў алімпіядах);
– рэабілітацыйны кампанент (індывідуальная праца з тымі, хто не стаў пераможцам, матывацыя навучэнца).
Такім чынам, прадстаўлены вышэй комплекс дазваляе адпрацаваць кожны аспект мовы, а таксама сістэмна падрыхтавацца да алімпіяд рознага ўзроўню. Сістэмная падрыхтоўка да алімпіяды з’яўляецца неабходнай для таго, каб пазбегнуць прабелаў у ведах, таму перш за ўсё настаўніку неабходна скласці падрабязны спіс лексічных і граматычных тэм, пасля чаго неабходна навучыцца камбінаваць іх для дасягнення максімальнага выніку.
Предложить публикацию